Przejdź do zawartości

Thomas Gainsborough

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Thomas Gainsborough
Ilustracja
Autoportret, 1787
Data i miejsce urodzenia

ochrz. 14 maja 1727
Sudbury

Data i miejsce śmierci

2 sierpnia 1788
Londyn

Narodowość

angielska

Dziedzina sztuki

malarstwo

Thomas Gainsborough (ochrz. 14 maja 1727 w Sudbury, zm. 2 sierpnia 1788 w Londynie) – angielski malarz, znany portrecista i pejzażysta.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Suffolk

[edytuj | edytuj kod]

Thomas Gainsborough urodził się jako najmłodszy syn tkacza, Johna Gainsborough, w Sudbury (hrabstwo Suffolk) w Anglii. W wieku trzynastu lat namówił ojca, aby ten pozwolił mu kształcić się w Londynie. W stolicy Gainsborough początkowo trenował pod okiem francuskiego rytownika i malarza, Huberta Gravelota, tworzącego w stylu francuskiego rokoka. Miało to niebagatelny wpływ na rozwinięcie się twórczości przyszłego artysty[1]. Ostatecznie jednak Gainsborough dołączył do Williama Hogartha i jego szkoły. Jednym z jego mentorów był Francis Hayman. W latach 40. Gainsborough poślubił Margaret Burr, nieślubną córkę księcia Beaufort. Prace artysty, wtedy głównie pejzaże, nie sprzedawały się zbyt dobrze. W 1748 Gainsborough powrócił do rodzinnego miasta i skupił się na malowaniu portretów. W 1752 małżeństwo z dwiema córkami przeprowadziło się do Ipswich. Liczba zleceń na portrety zwiększyła się, ale klientela składała się głównie z lokalnych kupców i dziedziców. Gainsborough był zmuszony do pożyczania z renty dożywotniej żony.

W 1759 Gainsborough z rodziną przeprowadził się do Bath. Tam badał portrety van Dycka i zaczął przyciągać dobrze płacącą klientelę z wyższych klas. W 1761 zaczął wysyłać swoje prace na wystawę Towarzystwa Sztuki w Londynie (obecnie Królewskie Towarzystwo Sztuki, którego był jednym z pierwszych członków), zaś od 1765 na doroczną wystawę Royal Accademy. Wybierał portrety dobrze znanych i sławetnych klientów, by przyciągnąć uwagę. Te wystawy pomogły mu w zdobyciu reputacji na skalę narodową, dzięki czemu zaproszono go do stania się jednym z założycielskich członków Royal Academy w 1769. Jego stosunki z akademią nie były jednak proste i w 1773 przestał wystawiać tam swoje obrazy.

Londyn

[edytuj | edytuj kod]

W 1774 Gainsborough z rodziną przeniósł się do Londynu, by mieszkać w Schomberg House przy ulicy Pall Mall. W 1777 ponownie zaczął wystawiać prace w Royal Academy, w tym portrety współczesnych sław, jak książę i księżna Cumberland. Wystawa jego prac trwała przez następne 6 lat. W 1780 namalował portrety Jerzego III Hanowerskiego oraz królowej. Krótko po tym otrzymał wiele innych królewskich zleceń. Dało mu to możliwość wpływania na Akademię i pozwoliło wybierać sposób, w jaki życzył sobie wystawiać swoje prace. Jednakże w 1783 usunął je z nadchodzącej wystawy i przeniósł do Schomberg House. W 1784 malarz królewski Allan Ramsay zmarł i król był zmuszony do zatrudnienia rywala Gainsborougha, prezesa Akademii – Joshuę Reynoldsa. Gainsborough pozostał jednak ulubionym malarzem dworu. Zmarł na raka 2 sierpnia 1788 w wieku 61 lat. Według swojej woli został pochowany przy kościele pw. św. Anny w Kew, gdzie regularnie brała udział w nabożeństwach rodzina królewska. W ostatnich latach swojego życia Gainsborough często malował stosunkowo proste, zwyczajne pejzaże.

Twórczość

[edytuj | edytuj kod]

Gainsborough, wraz z Richardem Wilsonem, był jednym z inicjatorów osiemnastowiecznej brytyjskiej szkoły pejzażystów, choć jednocześnie, jak Joshua Reynolds, był dominującym portrecistą brytyjskim drugiej połowy XVIII wieku. Tworzył bardziej z własnych obserwacji natury niż według założeń formalnych zasad akademickich. Poetycka wrażliwość jego obrazów skłoniła Constable’a do wypowiedzenia się: Patrząc na nie, zauważamy łzy w naszych oczach i nie wiemy, skąd się wzięły[2]. Jedynym znanym asystentem artysty był jego krewny, Gainsborough Dupont. Gainsborough uchodził również za świetnego malarza zwierząt, które często towarzyszyły portretowanym kobietom. Jednymi z bardziej znanych płócien artysty są dzieła: Robert Andrews z żoną Frances Mary (1748), Błękitny chłopiec (ok. 1770), Poranny spacer (1785).

Wybrane dzieła

[edytuj | edytuj kod]
nr tytuł czas powstania technika i wymiary miejsce przechowywania ilustracja
1. Rozmowa w parku 1745 olej na płótnie, 73 × 68 cm Luwr, Paryż[3]
2. Pejzaż w Suffolk ok. 1748 olej na płótnie Kunsthistorisches Museum, Wiedeń[4]
3. Państwo Andrews ok. 1750 olej na płótnie, 69,8 × 119,4 cm National Gallery, Londyn[5]
4. Córki artysty z kotem ok. 1760–1761 olej na płótnie, 75,6 × 62,9 cm National Gallery, Londyn[6]
5. Mery, hrabianka Howe ok. 1760 olej na płótnie Iveagh Bequest, Kenwood House, Londyn
6. Błękitny chłopiec ok. 1770 olej na płótnie Hunington Art Gallery, San Marino, Kalifornia[7]
7. Johann Christian Fischer ok. 1774 olej na płótnie, 229 × 150,8 cm Royal Collection, Windsor[8]
8. Portret J. Wilkinsona 1775 olej na płótnie, 234 × 145 cm Gemäldegalerie Berlin
9. Johann Christian Bach 1776 olej na płótnie Bibliografico Musicale, Museo Civico, Bolonia[9]
10. Dama w błękicie późne lata 70. – wczesne lata 80. XVIII w. olej na płótnie, 76 × 64 cm Ermitaż, Petersburg[10]
11. Portret Grace Dalrymple Elliott 1778 olej na płótnie, 234,3 × 153,7 cm Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork[11]
12. Portret Mary Robinson (Perdita) ok. 1781 olej na płótnie, 234 × 153 cm Wallace Collection, Londyn[12]
13. Poranny spacer (William Hallett z żoną Elizabeth) 1785 olej na płótnie, 236,2 × 179,1 cm. National Gallery, Londyn[13]
14. Portret Jerzego III Hanowerskiego w szatach parlamentarnych 1785 olej na płótnie, 151,5 × 117,5 cm. Zamek Królewski w Warszawie[14]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Web Gallery of Art: Thomas Gainsborough Biography. (ang.) [dostęp 2009-03-01].
  2. The home of Gainsborough Sudbury, Suffolk | Travel | The Guardian [online], www.theguardian.com [dostęp 2017-11-27] (ang.).
  3. (ang. • fr.) Luwr: Conversation in a Park, 1745. [dostęp 2009-02-28].
  4. (ang. • niem.) Kunsthistorisches Museum: Landschaft in Suffolk, ok. 1748. [dostęp 2009-02-28].
  5. National Gallery: Mr and Mrs Andrews, ok. 1750.. nationalgallery.org.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-05-28)]. (ang.) [dostęp 2009-02-28].
  6. National Gallery: The Painter’s Daughters with a Cat, ok. 1760–61.. nationalgallery.org.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-05-07)]. (ang.) [dostęp 2009-02-28].
  7. Huntington Art Gallery: Blue Boy, ok. 1770. (ang.) [dostęp 2009-02-28].
  8. Royal Collection: Johann Christian Fischer, ok. 1774. (ang.) [dostęp 2009-02-28].
  9. Museo internazionale e biblioteca della musica di Bologna: Johann Christian Bach, 1776. (wł.) [dostęp 2009-02-28].
  10. (ang. • ros.) Ermitaż: Woman in Blue. [dostęp 2009-02-28].
  11. Metropolitan Museum of Art: Mrs. Grace Dalrymple Elliott, 1778. (ang.) [dostęp 2009-02-28].
  12. Wallace Collection: Mrs Mary Robinson (‘Perdita’), ok. 1781.. wallacecollection.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-02-20)]. (ang.) [dostęp 2009-02-28].
  13. National Gallery: The Morning Walk, 1778.. nationalgallery.org.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-05-07)]. (ang.) [dostęp 2009-02-28].
  14. Kolekcja Zamku Królewskiego w Warszawie – Gainsborough, Thomas (1727-1788) [online], kolekcja.zamek-krolewski.pl [dostęp 2018-12-29] (pol.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]