Tuileries
![](https://cdn.statically.io/img/upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/Jardin_des_Tuileries_2010-04-26.jpg/220px-Jardin_des_Tuileries_2010-04-26.jpg)
![](https://cdn.statically.io/img/upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Tuileries_gardenview.jpg/220px-Tuileries_gardenview.jpg)
Tuilerie (Les Tuileries) – dzielnica znajdująca się w sercu Paryża, między Luwrem, placem Zgody (place de la Concorde) i Sekwaną. Do czasów Komuny Paryskiej stał tam zniszczony w maju 1871 ogromny pałac renesansowo-barokowy, paryska rezydencja walezyjskich i burbońskich królów i napoleońskich cesarzy Francji.
Czasy Walezjuszów
[edytuj | edytuj kod]Na terenach Tuilerii znajdowała się do połowy XVI wieku fabryka dachówek (fr. tuile) – stąd nazwa. W roku 1564 parcelę zakupiła królowa Katarzyna Medycejska, która zleciła budowę nowego pałacu architektom Delorme i Bullantowi. Wznieśli oni centralny pawilon, tzw. Zegarowy (Pavillon d'Horloge), nakryty kopułą, i dwa niższe boczne skrzydła. Królowa Katarzyna, przesądna Włoszka, nigdy nie zamieszkała w pałacu, gdyż kiedyś wywróżono jej, że umrze niedaleko od Saint-Germain, a kościół Saint Germain l’Auxerrois znajduje się w pobliżu Tuilerii.
Za panowania Karola IX połączono Tuilerie i Luwr wielką Galerią Południową idącą nad Sekwaną. Brat i następca Karola IX, Henryk III, nie mieszkał w Tuileriach, ale wydawał w ich ogrodach huczne przyjęcia.
![](https://cdn.statically.io/img/upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Jardin_des_Tuileries_plan.svg/800px-Jardin_des_Tuileries_plan.svg.png)
Czasy Burbonów
[edytuj | edytuj kod]![](https://cdn.statically.io/img/upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/Tuileries.jpg/220px-Tuileries.jpg)
![](https://cdn.statically.io/img/upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/Tuileriensturm.jpg/220px-Tuileriensturm.jpg)
Henryk IV ostatecznie zbliżył Luwr do Tuilerii poprzez budowę nowej galerii na stronie północnej; do istniejącej już galerii nad Sekwaną dobudowano istniejący do dziś „Pawilon Flory”. Ludwik XIV wzniósł po przeciwnej stronie „Pawilon Marsana”, który także ocalał z pożogi roku 1871, a w środku pałacu polecił skonstruować „La Salle des Machines”, salę teatralną, która potem w XVIII wieku służyła Operze Paryskiej po pożarze jej gmachu, a później do mn. w. 1780 teatrowi narodowemu „Comédie Française”. Pałac służył Ludwikowi XIV jako rezydencja do chwili przeniesienia dworu do Wersalu, potem Ludwikowi XV w czasach jego małoletniości, po czym do czasów Rewolucji sale paradne były zamknięte, a inne pomieszczenia zamieszkiwane przez emerytowanych dworzan.
6 października 1789 król Ludwik XVI, zmuszony przez Zgromadzenie Narodowe do opuszczenia Wersalu, zamieszkał wraz z rodziną w Tuileriach i przebywał tam do chwili obalenia monarchii 10 sierpnia 1792. W szturmie pałacu rozwścieczony motłoch paryski wymordował wszystkich żołnierzy królewskich z Gwardii Szwajcarskiej i obrabował pałac biorąc wszystko, co dało się wynieść. Rodzina królewska schroniła się najpierw w sali obrad parlamentu, a potem została uwięziona w dawnej wieży paryskich templariuszy, ponurym więzieniu Temple.
Czasy Rewolucji, Napoleona I i restauracji burbońskiej
[edytuj | edytuj kod]Po śmierci króla i królowej na szafocie, w Tuileriach mieściły się różne organy władzy państwowej, tak jak osławiony Komitet Ocalenia Publicznego Robespierre’a, a później Rada Pięciuset. 19 lutego 1800 do odrestaurowanych Tuilerii przeprowadził się Pierwszy Konsul Napoleon Bonaparte i zamieszkał w dawnych apartamentach królewskich, gdzie pozostał także po ogłoszeniu się cesarzem. W Tuileriach urodził się jego syn, późniejszy książę Reichstadtu.
Po upadku Napoleona królowie burbońscy Ludwik XVIII i Karol X nie powrócili do Wersalu, lecz rezydowali w Tuileriach do chwili rewolucji lipcowej roku 1830, która doprowadziła do obalenia monarchii legitymistycznej.
Monarchia lipcowa i czasy Napoleona III
[edytuj | edytuj kod]![](https://cdn.statically.io/img/upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/14/211.5_Les_Tuileries_vues_du_Louvre.jpg/220px-211.5_Les_Tuileries_vues_du_Louvre.jpg)
![](https://cdn.statically.io/img/upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/Galerie_de_la_Paix_%28Eastman%29_Tuileries.jpg/220px-Galerie_de_la_Paix_%28Eastman%29_Tuileries.jpg)
Król Ludwik Filip I przeprowadził się – bardzo niechętnie – do Tuilerii dopiero w roku 1831, wolał życie rodzinne w przytulniejszej rezydencji Palais-Royal. Dokonał przebudowy pałacu, wznosząc reprezentacyjną klatkę schodową w centralnej części budowli. Jego następca, cesarz Napoleon III, przeprowadził kompletny remont Tuilerii i uczynił je, obok pałacu Saint-Cloud koło Paryża, rezydencją cesarską. Zaślubił tam Eugenię de Montijo i tam się urodził jego syn Napoleon.
Po klęsce francuskiej pod Sedanem, cesarzowa Eugenia, pamiętna losu Ludwika XVI i jego rodziny, opuściła z paroma zaufanymi pałac wczesnym rankiem 4 września 1870 i nigdy tam już nie wróciła, ale przyjeżdżając po latach do Francji jako osoba prywatna zawsze wynajmowała pokoje w hotelu przy Place de la Concorde z widokiem na ogrody Tuilerii.
Komuna Paryska
[edytuj | edytuj kod]![](https://cdn.statically.io/img/upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Tuileries_Palace_in_1871_after_the_burning_during_the_fights_of_the_Commune_de_Paris.jpg/220px-Tuileries_Palace_in_1871_after_the_burning_during_the_fights_of_the_Commune_de_Paris.jpg)
W okresie Komuny Paryskiej Tuilerie były używane przez komunardów w maju 1871 jako miejsce przedstawień teatralnych i koncertów, gdzie wstęp był darmowy dla wszystkich. Komunardzi mieli przy tym ukryty cel – chcieli pokazać ludowi, w jakim przepychu żyli feudałowie i zdobyć poparcie dla idei zniszczenia pałacu. Około 20 maja bojownicy Komuny zaczęli oblewać sale pałacu naftą i terpentyną, znosić tam baryłki prochu. 23 maja wieczorem podpalono pałac, po którym po parodniowym pożarze zostały gołe mury.
Późniejsze losy
[edytuj | edytuj kod]Po upadku Komuny, od roku 1872, dyskutowano gorąco projekt odbudowy pałacu, ale parlament, bojąc się kosztów, po nieskończonych debatach zdecydował w roku 1879 rozebrać ruiny, czego dokonano rok później.
W roku 1989 w ogrodach Tuileries Nicolas Normier i Jean-Marie Hennin zbudowali postmodernistyczną Wieżę Wolności inspirowaną mewą i aeroplanem z okazji 200. rocznicy wybuchu rewolucji francuskiej. Budowla ze stali i szkła została przeniesiona po roku do Saint-Dié[1].
W roku 2003 stworzono Narodowy Komitet Odbudowy Tuilerii. Koszt obliczono na 300 milionów €, środki na rekonstrukcję mają być zdobyte poprzez składki i darowizny, bez udziału państwa francuskiego czy miasta Paryża. Ponieważ cesarzowa Eugenia uratowała w 1870 roku wszystkie cenniejsze meble i obrazy z wnętrz Tuilerii, bojąc się spodziewanego oblężenia Paryża przez wojska niemieckie i przenosząc zbiory w bezpieczne miejsca, odbudowane Tuilerie stałyby się cennym uzupełnieniem muzeum w Luwrze, któremu brakuje lokali na ekspozycję zbiorów.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Tourisme Vosges [online], tourisme.vosges.fr [dostęp 2024-04-26] (fr.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]Comité national pour la reconstruction des Tuileries (Homepage, fr.)