Wikipedysta:Petaja/brudnopis

Ta strona dotyczy zwierzęcia. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Kot domowy

Felis silvestris catus
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	drapieżne
Rodzina	kotowate
Gatunek	kot domowy

Kot domowy jest małym udomowionym, mięsożernym ssakiem. Ceniony przez ludzi za towarzystwo i niszczenie szkodników. Umiejętny drapieżnik, koty znane są z tego, że w celu pożywienia polują na ponad 1,000 różnych gatunków. Inteligentny, kot może być trenowany, by słuchać się prostych poleceń, również uczy się sam w celu obsługiwania prostych mechanizmów (zobacz kocia inteligencja).

Łacińską nazwą kota jest Felis silvestris catus. Uważa się, że jego najbliższym, nieudomowionym, przodkiem jest kot nubijski, Felis silvestris lybic. Ludzie wyodrębnili parę ras, z różnymi kombinacjami kolorystycznymi.

Koty żyły wspólnie z ludźmi przez co najmniej 9,500 lat. Legendy i mity o kotach egzystują w wielu kulturach, od Starożytnego Egiptu, przez Chiny i Wikingów. Były czczone i oczerniane przez różne kultury.

Koty używają ponad sto dźwięków i ruchów ciała do komunikacji, włącznie z miauczeniem, mruczeniem, syczeniem, warczeniem, świergotaniem i pochrząkiwaniem. Zaobserwowano nawet naśladowanie głosów ptaków.

Jak konie i inne udomowione stworzenia, koty mogą zdziczeć, żyć z powodzeniem na wolności. Dzikie koty często tworzą małe grupy. Organizacje opiekujące się kotami zaznaczają, że parę porzuconych kotów jest zdolnych przeżyć na tyle długo aby zdziczeć, większość zostaje zabita przez pojazdy, drapieżniki, umierają z głodu lub w wyniku chorób.

Kot domowy został nazwany Felis catus przez Karola Linneusza w 1758 w jego dziele Systema Naturae. Johann Christian Daniel von Schreber nazwał dzikiego kota Felis silvestris w 1775. Obecnie kot domowy jest uważany za podgatunek kota dzikiego: przez ścisła zasadę pierwszeństwa Międzynarodowego Kodeks Nomenklatury Zoologicznej nazw tych gatunków, zatem powinno to być F. catus, od czasu, kiedy Linneusz użył tego pierwszy raz. Jakkolwiek w praktyce, większość biologów używa F. silvestris tylko dla dzikich gatunków, używając F. catus tylko dla udomowionych form.

W opinii 2027 (opublikowanej w 1 części, 60 Tomu Biuletynu nazewnictwa zoologicznego 31 marca 2003) Międzynarodowa Komisja Nomenklatury Zoologicznej "dopuszczając użycie 17 nazw dzikich gatunkach, których udomowione formy zostały wcześniej opisane pod innymi nazwami" (F. catus jest nadal ważne, jeżeli domową formę rozpatruje się jako osobny gatunek).

Johann Christian Polycarp Erxleben nazwał kota domowego Felis domesticusw swoim dziele Anfangsgründe der Naturlehre and Systema regni animalis z roku 1777. Ta nazwa i jej warianty Felis catus domesticus oraz Felis silvestris domesiticus są często używane, jednakże z naukowego punktu widzenia nie są ważne ze względu na reguły Międzynarodowego Kodeks Nomenklatury Zoologicznej.

Cechy fizyczne[edytuj | edytuj kod]

Właściwa waga kotów oscyluje, pomiędzy 2,5 i 7 kg, jednakże pewne rasy, chociażby Maine Coon mogą przekraczać 11,3kg. Znane są przypadki, kiedy kot ważył 23kg, co było spowodowane przekarmieniem. I na odwrót, zanotowano koty ważące mniej niż 1,8kg.

W niewoli, koty niewychodzące dożywają 14-20 lat, choć najstarszy znany kot żył 36 lat. Domowe koty żyją zazwyczaj dłużej jeżeli nie pozwala się im wychodzić (zmniejsza to ryzyko urazów z walk, wypadków i chorób) oraz jeżeli są wysterylizowane lub wykastrowane. Innymi korzyściami są: u wykastrowanych kocurów nie może rozwinąć się rak jąder, u wysterylizowanych kotek nie rozwinie się rak jajników, w obydwu przypadkach jest zmniejszone ryzyko wystąpienia raka sutka.

Kocia skóra jest raczej luźna; umożliwia im to łatwiejszy obrót i ponowna konfrontacje z drapieżnikiem lub innym kotem w walce, nawet wtedy jeżeli przeciwnik się na nim zaciska. Jest to także plus dla celów weterynaryjnych, ponieważ upraszcza robienie zastrzyków. Życie kotów z niewydolnością nerek może być czasami przedłużone o lata przez regularne zastrzyki dużych ilości płynów podskórnych, które są podawane jako alternatywa dializ. Luźna skóra na karku jest miejscem, za które matka może chwytać kocięta i przenieść je. W rezultacie, koty mają tendencje do relaksowania się, bycia spokojnym i pasywnym, kiedy są chwytane za kark w okresie dorosłości, może być to użyteczne przy próbie przemieszczenie niewspółpracującego kota. Jednakże dorosły kot jest trochę cięższy niż kociak, więc ze swoją wagą nie powinien być niesiony jedynie za schwytanie skóry na karku, ale powinien być podtrzymywany za podbrzusze i tylne łapy.

Uszy[edytuj | edytuj kod]

62 samodzielne mięśnie pozwalają na kierunkowe nasłuchiwanie. Kot może poruszać każdym uchem niezależnie od drugiego. Dzięki tej możliwości kot może poruszać się w jednym kierunku a uszy kierować w inny. Większość kotów ma proste uszy ustawione do góry. Rasy z oklapniętymi uszami są niezwykle rzadkie. (Szkocki fold jest tym wyjątkiem mutacji genetycznej). Zły lub przerażony kot kładzie uszy. Koty również odwracają swoje uszy kiedy się bawią lub czasami, gdy są zainteresowane dźwiękiem, który dochodzi z tyłu.

Metabolizm[edytuj | edytuj kod]

Koty regenerują energie w czasie snu bardziej niż inne zwierzęta, w szczególności kiedy się starzeją. Dzienny czas trwania snu zmienia się, zazwyczaj wynosi 12-16 godzin, średnio śpią po 13-14. Niektóre koty potrafią przespać 20 godzin w ciągu doby.

Z powodu ich nocnej natury, koty często wchodzą w okres zwiększonej hiperaktywności i figlarności wieczorem i wczesnym rankiem.

Koci temperament może się zmieniać, w zależności od rasy i socjalizacji. Koty o 'orientalnej' budowie ciała są chudsze i bardziej aktywne, koty o bardziej zbitej budowie ciała są cięższe i mniej aktywne.

Normalna temperatura ciała u kotów waha się pomiędzy 38-39°C. Uważa się, że kot ma gorączkę gdy temperatura wynosi 39,5 °C lub więcej a hipotermia jeżeli temperatura spada poniżej 37,5 °C. Dla porównania, odpowiednia temperatura ciała u człowieka wynosi 36,8 °C. U domowego kota, puls wynosi od 140 do 220 uderzeń na minutę i w większości zależy od tego jak pobudzony jest kot. Gdy kot odpoczywa jego serce uderza średnio 150-180 razy na minutę, czyli dwa razy więcej niż u człowieka.

Kończyny[edytuj | edytuj kod]

Koty chodzą bezpośrednio na palcach, kości ich stóp tworzą dolną widoczną część łapy. Koty potrafią chodzić bardzo precyzyjnie, ponieważ jak wszystkie kotowate wręcz rejestrują, tj. umieszczają każdą tylną łapę wprost w ślad odpowiadający łapie przedniej, minimalizując hałas i widoczne ślady. Zapewnia im to również pewne oparcie dla tylnych łap, kiedy poruszają się po nierównym terenie. Odmiennie niż psy i większość ssaków koty poruszając sie stawiają przednia i tylną łapę z tej samej strony w tym samym czasie. Większość ssaków porusza kończynami na przemian. Taki sam typ chodu jak koty mają również wielbłądy, żyrafy i parę innych ssaków. Nie ma żadnego znanego połączenia między tymi zwierzętami, które tłumaczyłoby tą wspólną cechę.

Jak wszyscy członkowie rodziny kotowatych, z wyjątkiem gepardów, koty posiadają chowane pazury. W normalnej, zrelaksowanej pozycji, pazury są okryte skórą i sierścią znajdującą się naokoło opuszków palców. W ten sposób pazury pozostają ostre, ponieważ zapobiega się ich zużyciu poprzez kontakt z podłożem oraz pozwala na ciche tropienie ofiary. Pazury na przednich łapach są ostrzejsze niż ten na tylnych. Koty mogą wyciągnąć pazury na jednej lub na wszystkich łapach wtedy, kiedy tego chcą. Mogą wyciągać pazury w czasie polowania, w samoobronie, wspinaczce, ugniatania albo w celu drapania miękkiej powierzchni. Zakrzywione kocie pazury mogą się zaplątać w dywan lub w grubą tkaninę, co może doprowadzić do zranienia, jeżeli kot nie jest w stanie się uwolnić.

Większość kotów ma 5 pazurów na przedniej łapie oraz 4 lub 5 na zadnich. Ale w wyniku mutacji są one podatne na polidaktylię i mogą mieć 6 lub 7 palców. Piąty pazur na przedniej łapie, kciuk, jest położony wyżej niż pozostałe palce. Czasami jest położony nawet jeszcze wyżej, przez co wydaję się być szóstym palcem, którym nie jest. Ta szczególna cecha przednich łap, kciuk, który znajduje się na wewnętrznej stronie kostki jest opuszkiem nadgarstka, znajduje się również na łapach dużych kotów i psów. Nie bierze udziału przy normalnym chodzeniu, ale uważa się, iż jest to antypoślizgowa pomoc w czasie skakania.

Wspinanie i spadanie[edytuj | edytuj kod]

Większość z kocich ras ma zamiłowanie do usadawiania się w miejscach, które są wysoko lub do wspinania. Zwierzęcy behawioryści zakładali wiele wyjaśnień, najpopularniejsze mówi, iż wysoka pozycja daje kotom dobre miejsce do obserwacji, mają możliwość oglądania swojego terytorium oraz są zorientowane o aktywności ludzkiej oraz innych zwierząt na danym obszarze. Na wolności, wysoko położony punkt może służyć jako ukryte miejsce do polowania. Domowe koty są znane z tego, że zabijają swoją ofiarę przez rzucenie się na nią, np. z gałęzi drzewa czy z płotu, jak czyni pantera. Wysokość może dawać również kotom poczucie bezpieczeństwa i prestiżu.

To upodobanie do wysokości, może w niebezpieczny sposób sprawdzić popularną opinię, że kot zawsze spada na cztery łapy. Amerykańskie stowarzyszenie zapobiegania okrucieństwa w stosunku do zwierząt ostrzega właścicieli o zabezpieczeniu najbardziej niebezpiecznych miejsc w domach, aby uniknąć "syndromu wysokości", kiedy pewne siebie koty spadają z ekstremalnych wysokości.

Podczas upadku kot odruchowo przekręca swoje ciało w prawo i używa swojego wyostrzonego zmysłu równowagi oraz elastyczności. Wiadomo, że koty obracają się zawsze w ten sam sposób, pod warunkiem, że maja na to czas, gdy spadają. Zatem upadki z większej wysokości mogą być mniej niebezpieczne niż te z paru metrów. Jest wiele znanych przypadków, gdy kot spadł ze znacznej wysokości i wyszedł z tego prawie bez szwanku. Sprzecznie z popularnymi opiniami, koty poza ogonów także posiadają umiejętność odwracania się, ponieważ w większości używają tylnych łap i polegają na energii w momencie pędu w ustawianiu się do lądowania.

Polowanie i dieta[edytuj | edytuj kod]

Koty są ewolucyjnie wysoko wyspecjalizowane w polowaniu, porównując je do innych ssaków, np. psów. Wiadomo, że jest to bezpośredni rezultat mutacji, która spowodowała u przodków utratę możliwości odczuwania słodkiego smaku, tym samym redukując spożycie roślinności. Mają zatem zmniejszoną potrzebę trawienia roślin, koci układ trawienny przekształcił się w krótszy, za krótki aby wydajnie trawić roślinna żywność ale nie ma to najmniejszego znaczenia przy gwałtownych ruchach, które są potrzebne przy polowaniu. Polowanie stało się ponadto głównym wzorem kociego zachowania, nawet przy ich upodobaniu do krótkich wybuchów wysiłku fizycznego przerywającego długie okresy odpoczywania.

Podobnie jak duże koty są wydajnymi drapieżnikami. Przyczajają się i unieruchamiają ofiarę używając tej samej taktyki co pantery i tygrysy, przez wbicie pazurów. Wtedy zadają śmiertelny cios poprzez ugryzienie karku ofiary swoimi długimi kłami, co powoduje przerwanie rdzenia kręgowego. Wbicie pazurów powoduje śmiertelne krwawienie z tętnicy szyjnej lub z żyły lub zduszają poprzez zmiażdżenie tchawicy. Domowe koty może polować i zjadać około tysiąca gatunków, wiele tylko dla wysiłku. Wyjątkiem jest puma, która zwykle poluje na króliki i inne małe stworzenia.

Nawet dobrze odżywione domowe koty polują na ptaki, myszy, szczury, skorpiony, karaluchy, świerszcze oraz inne małe zwierzęta w pobliżu. Często przynoszą swoim właścicielom takie trofea. Motywacja takiego zachowania nie jest do końca jasna, ale przyjacielska więź jest powiązana z takimi zachowaniami. Prawdopodobnie w takiej sytuacji kot oczekuje nagrodzenia za swój symboliczny wkład w grupę. Pewne teorie sugerują, że koty widząc swoich właścicieli, którzy wychodzą w ciągu dnia na długie godziny, zakładają, że są oni na polowaniu, ponieważ zawsze maja dużo jedzenia. Zatem, kot, który przynosi swojemu właścicielowi martwą zdobycz myśli, iż mu pomaga. Etnolog Paul Leyhausen, w obszernych badaniach nad socjalnymi i drapieżczymi zachowaniami u domowych kotów (udokumentowanych w książce Cat Behavior) zaproponował tryb wyjaśniający to zachowanie. W prosty sposób, koty akceptują ludzi do swojej grupy i dzielą się udziałem w zabijaniu z innymi w swoim społeczeństwie w stosunku do hierarchii w stadzie, w którym ludzie zajmują miejsce na szczycie lub blisko niego.

Z powodu ich drapieżnych zachowań, w wielu krajach zdziczałe koty są uważane za szkodniki. Czasami domowe koty mają również samowystarczalne okresy, wtedy są po prostu łapane, gdyż mogą być niebezpieczne dla zagrożonych gatunków ptaków. Dla przykładu, liczne miasta w Australii ustanowiły pewną ustawę. Właściciele kotów w danych okręgach, muszą nakładać swoim zwierzętom dzwoneczek, który miałby oznajmiać ofierze o tym, że się do niej zbliża. Czasami, ów dzwonek przynosi niepożądany efekt 'wyćwiczenia', kiedy to kot staje się jeszcze bardziej ukrytym mordercą.

Koty posiadają wysoko wyspecjalizowane zęby oraz układ trawienny odpowiedni do trawienia mięsa. Przedtrzonowy i pierwszy trzonowy ząb tworzą parę zębów po każdej stronie jamy gębowej, które skutecznie rozdzielają mięso, jak para nożyc. Na kocim języku znajdują się ostre brodawki, które są przydatne przy rozrywaniu mięsa. Brodawki na języku są małymi haczykami, które zawierają keratynę i biorą udział w toalecie kota. Domowe koty jedzą całkiem mało warzyw. Dla kotów jest całkiem normalne przypadkowe uzupełnianie ich mięsnej diety małymi ilościami trawy lub innych roślin, które wspomagają układ trawienny. Tymczasem niedźwiedzie i psy zazwyczaj uzupełniają swoja mięsną dietę owocami, jagodami, korzeniami i miodem, kiedy mają do niego dostęp, koty najbardziej lubią spożywać mięso. Wszystkie kotowate, łącznie z dużymi kotami posiadają genetyczna anomalię, przez którą nie czują słodkiego smaku, co bardziej niż prawdopodobnie jest powiązane z ich dietą zdominowaną przez mięso i prawie na pewno powiązane z ich awersją do owoców i jagód. Jakkolwiek, jest wiele przypadków, kotów lubiących warzywa. Karmy większości firm produkujących jedzenie dla kotów opierają się głownie na mięsie, ale czasami zawierają duże ilości kukurydzy i ryżu oraz dodatków z ubocznych produktów mięsnych, minerałów i witamin. Wiadomo również, że koty gryzą trawę, liście, krzewy i roślinność domową aby ułatwić zwracanie pokarmu, co może mieć przykry wpływ na układ trawienny.

Koty są mięsożercami i nie mogą żyć na wegetariańskiej diecie, ponieważ nie syntezują paru istotnych składników, które nie występują lub są rzadkie w roślinności. Chodzi głownie o taurynę, witaminę A (koty nie przetwarzają prowitaminy A, która obficie występuje w roślinach w właściwą witaminę A) oraz kwas tłuszczowy. Brak tauryny powoduje, że siatkówka kociego oka wyrodnieje, skutkując problemami z oczami i (ewentualnie) nieodwracalną ślepotę. Krowie mleko jest miernym źródłem rutyny, większość dorosłych kotów generalnie nie toleruje laktozy. Mleko wolne od laktozy jest bezpieczne, ale nadal nie może być substytutem mięsa.

Niektórzy wegetarianie karmią swoje koty wegetariańską dietą, z suplementami zawierającymi określone składniki i innymi spełniającymi potrzeby kota.

Niektóre z roślin domowych są szkodliwe dla kotów. Lilia długokwiatowa może spowodować trwałe i groźne dla życia uszkodzenie nerek. Filodendron również jest trujący dla kotów.

Wiele kotów ma słabość do kocimiętki, koty jej nie zjadają, ale się w niej tarzają, dotykają łapą, rzadko żują. Koty wyczuwają kocimiętkę przez Narząd Jacobsona. Efekt nie jest długotrwały, kocie zainteresowanie trwa około 10 minut, po około 2 godzinach lub mnie kot ponownie zaczyna interesować się kocimiętką.

Kot może być grymaśny w kwestii jedzenia, prawdopodobnie z powodu mutacji, która uniemożliwia mu odczuwanie słodkich smaków. W odróżnieniu od większości ssaków, koty mogą dobrowolnie głodować, pomimo że podaje im się smaczne jedzenie, nawet wtedy, kiedy jest to jedzenie, które wcześniej chętnie zjadały. Może się tak stać, kiedy ich Narząd Jacobsona oswoi się z określonym rodzajem jedzenia lub gdy zostają rozpuszczone przez swoich właścicieli, w tym przypadku kot będzie odrzucać jedzenie jeżeli nie spełni jego oczekiwań. Czasami koty po prostu nudzą się swoim jedzeniem i przestają jeść dopóki nie najdzie je na to ponownie ochota. Aczkolwiek jest to bardzo rzadkie aby kot głodując rozmyślnie doprowadził się do samookaleczenia, nagła utrata wagi może doprowadzić do śmiertelnego stanu, nazywanego alkoholowym stłuszczeniem wątroby, dysfunkcja wątroby skutkująca patologicznym brakiem apetytu i wspiera głodówkę, co może doprowadzić do śmierci w przeciągu 48 godzin.

Dodatkowo, koty rozwijają swoje upodobania do "ludzkiego jedzenia", takiego jak kurczak, pieczywo, frytki z majonezem, pizza, lody, zupa pomidorowa, sok marchwiowy, oliwki, [[pieczarka|pieczarki]. Dieta składająca się z ludzkiego jedzenia albo nieograniczony dostęp do normalnego kociego jedzenia często doprowadza do otyłości wśród kotów. Z kolei to prowadzi do problemów zdrowotnych, np. cukrzycy, w szczególności u wykastrowanych kocurów. Takim problemom można zapobiec poprzez odpowiednie odżywianie i ćwiczenia (zabawę), z wyszczególnieniem kotów żyjących wygodnie w domu.

U kotów może się również rozwinąć łaknienie spaczone. Jest to stan, w którym zwierzęta żują lub jedzą różne tkaniny, plastyk, wełnę. U kotów jest to tym bardziej szkodliwe, że większości z tych rzeczy nie trawią, może być to śmiertelne lub wymagać chirurgicznego usunięcia jeżeli została spożyta duża ilość materiału (np. cała skarpetka). Przypadłość częściej występuje u kotów syjamskich, burmskich oraz rasy z podobny rodowodem.

Udomowione koty, a w szczególności młode kocięta uwielbiają bawić się sznurkami. Wiele kotów nie może się oprzeć dyndającemu kawałkowi sznurka lub kawałkowi liny ciągniętemu po podłodze. Ta miłość do sznurków jest często pokazywana w kreskówkach i na fotografiach, które ukazują kocięta lub koty bawiące się kłębkami włóczki. Prawdopodobnie jest to powiązane z łowieckim instynktem, dodatkowo normalną praktyka polowania u młodych kociąt jest polowanie na ogon matki oraz na swoje własne. Jeśli sznurek zostanie zjedzony, istnieje prawdopodobieństwo, że zatrzyma się w żołądku lub jelitach powodując mdłości, w ekstremalnym przypadku, śmierć. W związku z możliwością pojawienia się problemów wynikających z połknięcia sznurka , zabawy sznurkiem są zamieniane na grę z zabawkowym laserem, który koty będą gonić. Niektórzy są zniechęceni na zabawę z laserem ze zwierzętami, ponieważ może spowodować uszkodzenie delikatnego kociego oka oraz/lub brak satysfakcji powiązany z sukcesywnym złapaniem "ofiary".

Ze względu na swój mały rozmiar domowy kot nie stanowi dla człowieka zbyt wielkiego zagrożenia - głównym niebezpieczeństwem jest możliwość infekcji (np. choroba kociego pazura lub rzadziej wścieklizna) poprzez podrapanie lub pogryzienie przez kota. Mogą również potencjalnie zadać poważne zadrapanie i pokłucie oka, co jednak dzieje się dosyć rzadko. Znane są przypadki psów, które zostały oślepione przez koty w wyniku walk, w których kot celowo starał się trafić w oko większego zwierzęcia.

Koty mogą mieć destrukcyjny wpływ na ekosystemy, dla których nie są pierwotnymi mieszkańcami a mieszkające już w nim gatunki nie mają czasu na zaadoptowanie się z ich przybyciem. W niektórych przypadkach koty przyczyniły się lub spowodowały wyginięcie gatunku.

Zatrucia[edytuj | edytuj kod]

Kocia wątroba jest mniej wydajna w odtruwaniu niż ludzka czy psia, ogranicza użycie pestycydów i lekarstw, na które koty są narażone. Dla przykładu, popularny lek przeciwbólowy, paracetamol, jest dla kotów niezwykle toksyczny. Ponieważ koty nie posiadają naturalnych enzymów trawiących go, nawet znikoma dawka bezpieczna dla ludzi, w tym przypadku może być śmiertelna. Każde podejrzenia spożycia wymaga natychmiastowej weterynaryjnej obserwacji. Podobnie z produktami opartymi na fenolu, często używanymi do czyszczenia i dezynfekcji, są bardziej trujące dla kotów niż ludzi i psów. Wiele z ludzkiego jedzenia jest trujące dla kotów, czekolada może być śmiertelnie trująca z powodu obecności teobrominy, jakkolwiek, niektóre koty będą jeść czekoladę.

Higiena[edytuj | edytuj kod]

Koty są znane ze swojej drobiazgowej czystości. Czyszczą się poprzez lizanie futerka, używając haczykowatych brodawek na języku i śliny. Kocia ślina jest skutecznym środkiem czyszczącym, ale może prowokować alergiczne reakcje u ludzi. Niektórzy ludzie, z "uczuleniem na koty" - typowe objawy to katar sienny, astma oskrzelowa lub wysypka - szybko aklimatyzuje się z danym zwierzęciem i żyje z nim w jednym domu bez żadnych przykrych objawów, pomimo że alergia utrzymuje się nadal. Wiele kotów lubi także czyścić ludzi oraz inne koty. Niektóre koty czasami zwracają kołtuny sierści, które nagromadziły się w żołądku w wyniku czynności czyszczących. Długowłose koty są na to bardziej podatne niż te z krótka sierścią. nagromadzaniu się włosów w żołądku można zapobiec dzięki specjalnej kociej karmie lub środkom ułatwiającym eliminacje włosów oraz poprzez regularne czesanie sierści grzebieniem lub szczotką. W czasie czyszczenia koty wydalają z siebie tyle płynów ile w czasie oddawania moczu.

Koty niewychodzące są zazwyczaj zaopatrzone w kuwetę zawierającą żwirek, najczęściej bentonitowy, czasami silikonowy lub inny wchłaniający substancje, np. drewniany, można użyć również piasku lub innego podobnego materiału. Te elementy spełniają taką samą funkcje jak dla ludzi toaleta. Kuwetę powinno czyścić się codziennie i często zmieniać żwirek w zależności od ilości kotów w domu i rodzaju żwirku. W wypadku, kiedy kuweta nie jest czysta, kot może być na tyle wymagający aby znaleźć sobie inne miejsce w domu na załatwianie swoich potrzeb. Może się tak zdarzyć również z innych powodów, np. gdy kot cierpi na zaparcia i wypróżnianie jest nieprzyjemne, co może doprowadzić do psychicznego dyskomfortu związanego z kuweta i unikanie jej i szukania korzystniejszego miejsca. Żwirek jest polecany również dla domowych kotów, które wychodzą. Codzienne sprawdzanie kuwety służy również jako wgląd i kontrolowanie kociego zdrowia. Występują liczne rodzaje żwirków i kuwet, łącznie z tymi, które automatycznie przesiewają żwirek po każdym skorzystaniu z kuwety. Żwirek zbrylający jest typem, który absorbuje mocz w bryłki, które można wybrać z kuwety razem z odchodami, wtedy kuweta pozostaje na dłużej czysta, chociaż odnotowano przypadki, kiedy żwirek bentonitowy spowodował u kotów problemy ze zdrowiem.

Kuwety stwarzają ryzyko zarażenia się toksoplazmozą, prawdopodobieństwo zakażenia zmniejsza się w przypadku kotów, które nie wychodzą z domu.

Niektóre koty można nauczyć korzystania z toalety, eliminując tym samym obecność kuwety, koszty jej utrzymania i charakterystyczny zapach.

Nauka trwa dwa lub trzy tygodnie i składa się z określonych ruchów, np. ruszanie i podnoszenie kuwety, dopóki jest w pobliżu muszli klozetowej. Przez krótki czas można używać miski lub małego pudełka w celu zawieszenia żwirku nad klozetem. W sprzedaży jest dostępnych wiele zestawów i pomocy instruujących jak przeprowadzić naukę. Kiedy trening jest skończony kot używa toalety poprzez usadawianie się na niej. Czasami zdarza się, że kot wpadnie do środka, co może poskutkować tym, że stworzenie będzie unikało toalety, załatwiając swoje potrzeby w niepożądanych miejscach w całym domu. Można tego uniknąć przez włożenie do muszli dwóch skrzyżowanych prętów lub siatki o szerokich oczkach co uniemożliwiłoby wpadnięcie do klozetu, ale na tyle szerokich aby przedostały się przez nie odchody. Taki bezpieczny środek można zakupić już w sklepie. Nawet jeżeli kot nie jest nauczony korzystania z toalety mądrze jest zawsze opuszczać klapę, co zapobiegnie temu, iż spragniony czy ciekawy kot nie wpadnie do środka.

Drapanie[edytuj | edytuj kod]

Koty instynktownie od czasy do czasu w=bijają przednie pazury w dogodna powierzchnie i ciągną, aby naostrzyć pazury oraz aby usunąć martwą warstwę oraz aby ćwiczyć i rozciągać swoje mięśnie. Tak zachowujący się kot wydaję się zadowolony, nawet pozbawione pazurów koty będą nadal drapać, z oczywistą satysfakcja, pomimo kompletnego braku rezultatów. Dobrodziejstwem kotów niewychodzących jest posiadanie drapaka, wtedy są mniej skłonne do drapania dywanów i mebli, które łatwo mogą zostać zniszczone. Drapaki dostępne w sklepach są zazwyczaj pokryte sizalem. Jako drapak może również służyć drewniany pieniek. Koty, które jako małe kocięta były zabrane ze stada dzikich kotów mogą nie do końca rozumieć do czego służy drapak i go ignorować.

Drapanie zapobiega również nadmiernemu wzrostowi pazurów, które w razie potrzeby można skrócić małymi nożyczkami dla ludzi lub przystosowanym do tego obcinakiem, zwanym gilotyną. Przy obcinaniu należy zachować uwagę aby nie urazić nerwów.

Usuwanie pazurów[edytuj | edytuj kod]

Usuwanie pazurów jest zabiegiem przeprowadzanym w znieczuleniu, w którym usuwa się koniec każdego palca (do pierwszego stawu) przednich łap kota, rzadziej tylnych. W wielu krajach europejskich usuwanie pazurów jest zabronione na mocy Europejskiej Konwencji Ochrony Zwierząt Towarzyszących.

Środowisko[edytuj | edytuj kod]

Uważa się, że Żbik, przodek udomowionych kotów ewoluował w pustynnym klimacie, jako że widać to po wspólnych zachowaniach obydwu form. Naturalnym środowiskiem dzikich kotów są wszystkie kontynenty oprócz Australii i Antarktydy, chociaż zdziczałe koty stały się głównymi drapieżnikami w australijskim buszu, na co zostały skazane. Stolec kota jest zazwyczaj suchy, koty preferują zakopywanie swoich odchodów w piaszczystym podłożu. Mocz jest wysoko stężony co pozwala kotom zatrzymać dużo płynów. Koty potrafią pozostać bez ruchu przez długi czas, szczególnie w sytuacji kiedy obserwują swoją ofiarę i przygotowują się do ataku. A Północnej Afryce nadal jest mało dzikich kotów, które prawdopodobnie są blisko spokrewnione z przodkami dzisiejszych udomowionych form.

Koty lubią ciepło i wygrzewanie się w słońcu, często śpią w nasłonecznionym miejscu w czasie południa. Preferują wyższą temperaturę niż ludzie. Ludzie zaczynają odczuwać dyskomfort kiedy temperatura ich skóry przekracza 44,5 °C, u kotów są to 52 °C.

Będąc blisko powiązanymi z pustynnymi zwierzętami, koty z łatwością znoszą gorący i chłodny klimat, ale nie przez długi czas. Jednakże u pewnych ras, takich jak Maine Coon i Kot norweski leśny wyewoluował grubszy włos niż u innych kotów , mają one większą wytrzymałość na mokry chłód (mgła, deszcz ze śniegiem), utrzymują normalna temperaturę ciała kiedy są mokre.

Większość kotów nie lubi zanurzać się w wodzie, wyjątkiem jest Turecki van, który jest niezwykły w swoim upodobaniu do wody. Koty abisyńskie również są bardziej tolerancyjne dla wody niż pozostałe.

U kotek występuje sezonowa ruja, co oznacza, że może ją mieć wiele razy w roku. Rujka trwa 4-7 dni, jeżeli kotka jest domowa; jeśli nie jest, wtedy trwa dłużej.

Penis kocura ma kolec, którego koniec się cofa. Podczas cofania się penisa kolec penetruje ścianki pochwy, co może wywołać owulację. Ponieważ nie zawsze się tak zdarza, kotki są rzadko zapładniane przez pierwszego kocura, z którym się spotkały. Dodatkowo kotki są bardzo płodne, co oznacza, że kotka może w czasie rujki kopulować z więcej niż jednym kocurem, dając tym samym w jednym miocie kocięta, które maja różnych ojców.

Okres godowy u kotów jest zazwyczaj bardzo donośny, ponieważ kot i kotka bardzo głośno miauczą. Jeżeli, ktoś nie jest przyzwyczajony do dźwięku kocich godów będzie myślał, że to walka.

Okres ciąży u kotów trwa około 63-65 dni. Liczba kociąt w miocie waha się od 3 do 5, kocięta z pierwszego miotu są zazwyczaj mniejsze niż te z następnych. Kociaki są odstawiane pomiędzy 6-7 tygodniem życia. Kotki dojrzałość seksualną osiągają między 4-10 miesiącem, koty 5-7 miesiącem.

Ciężarna kotka będzie okazywać psychiczne i fizyczne zmiany. Do fizycznych zmian zalicza się powiększenie brzucha, wymioty, zwiększony apetyt, zaróżowienie sutków i zaprzestanie rujek. Zmiany psychiczne u kotek to szukanie miejsca na poród oraz zwiększone zapotrzebowanie na pieszczoty.

Małe koty są gotowe na opuszczenie mamy po ukończeniu 12 tygodni. Koty mogą zostać wysterylizowane chirurgicznie już między 6-8 tygodniem życia, aby zapobiec niechcianej reprodukcji. Taki zabieg zapobiega również seksualnym zachowaniom u kotów, znaczenie moczem u kotów i "nawoływanie" u kotek. Jeżeli kot zostanie wysterylizowany/wykastrowany po zaobserwowaniu takich zachowań, możliwe jest, że wyuczone zwierzę nie zaniecha znaczenia i "nawoływania".

Udomowiony kot i jego najbliższy dziki przodek posiadają 38 chromosomów, z czego ponad 200 dziedzicznych genetycznych wad zostało zidentyfikowanych, wiele odpowiada ludzkim wrodzonym wadom. Został rozpoznany specyficzny defekt układu metabolicznego, zasadniczy dla wad wrodzonych. Rozpoznano pare genów odpowiedzialnych za umaszczenie. Ich kombinacja daje różne fenotypy.

Takie cechy jak długa sierść, brak ogona lub bardzo krótki ogon są również zdeterminowane przez pojedyncze allele.

W 2004 roku, na Cyprze został odkopany grób, w którym znaleziono szkielety leżące blisko siebie, ludzki i kota. Szacuje się, że grób ma 9,500 lat. Jak inne udomowione zwierzęta, koty żyją w mutualistycznym układzie z ludźmi. Uważa się, że korzyści płynące z usuwania szczurów i myszy ze składowni ludzkiego pokarmu przeważyło problem rozszerzenia protekcji ludzkiej siedziby na uprzednio dzikie zwierzęta. Odmiennie niż psy, które również polują i zabijają gryzonie, koty nie jedzą zbóż, owoców i warzyw. Pomimo współżycia w grupach, koty są samotnymi myśliwymi. Nie jest przypadkiem to, że koty są czystymi stworzeniami. Skład chemiczny kociej śliny, która wydala się podczas ich regularnego mycia, wydaje się być naturalnym dezodorantem. W takim razie, szanse ofiary na zauważenie, że kot jest w pobliżu maleją. W przypadku psów, ich naturalny zapach przydaje się w polowaniu, ponieważ polują one w grupach. Część grupy zajmuje stanowisko pod wiatr a ich zapach prowadzi ofiare prosto w miejsce, gdzie jest grupa ustawione 'z wiatrem'. Wymaga to współpracy w grupie, co wymaga umiejętności porozumiewania się. Takie umiejętności nie są potrzebne u samotnego myśliwego.