1822
godina
- Ovo je članak o godini 1822.
Godina 1822 (MDCCCXXII) bila je redovna godina koja počinje u utorak po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u nedjelju po 12 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 18. vijek – 19. vijek – 20. vijek |
| Decenija: | 1790-e 1800-e 1810-e – 1820-e – 1830-e 1840-e 1850-e |
| Godine: | 1819 1820 1821 – 1822 – 1823 1824 1825 |
| Gregorijanski | 1822. (MDCCCXXII) |
| Ab urbe condita | 2575. |
| Islamski | 1237–1238. |
| Iranski | 1200–1201. |
| Hebrejski | 5582–5583. |
| Bizantski | 7330–7331. |
| Koptski | 1538–1539. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1877–1878. |
| • Shaka Samvat | 1744–1745. |
| • Kali Yuga | 4923–4924. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4458–4459. |
| • 60 godina | Yang Voda Konj (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11822. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Događaji
urediJanuar/Siječanj – Mart/Ožujak
uredi- 13. 1. (1. 1. po j.k.) - Grčki rat za nezavisnost: Prva nacionalna skupština u Epidauru proglasila nezavisnost od Osmanskog carstva (→ Prva helenska republika), donesen ustavni dokument, prvi predsednik izvršne vlasti je Aleksandros Mavrokordatos.
- 5. 2. (24. 1. po j.k.) - Poginuo Ali-paša Janjinski.
- 6. 2. - Kineska džunka Tek Sing potonula u Južnom kineskom moru, procenjuje se da je poginulo 1600 ljudi.
- 9. 2. - Haićanski predsednik Jean Pierre Boyer predvodi trupe koju su okupirale odnedavno nezavisnu Republiku Španski Haiti (dan. Dominikanska Republika) - ostrvo je pod jednom vladom do 1844.
- 27. 2. - U Beču štampan poslednji broj "Novina serbskih" (zabranjene, tj. oduzeto pravo daljeg izlaženja).
April/Travanj – Jun/Lipanj
uredi
- april - Počinje Hioski masakr: većina stanovnika ostrva Hios ubijena, porobljena ili umrla od bolesti, što izaziva reakciju kulturne Evrope.
- april - Solunski paša Mehmed Emin povratio Nausu.
- 25. 4. - Oslobođeni robovi iz SAD osnovali Christopolis, kasnije Monroviju u Liberiji.
- 19. 5. - Meksički kongres imenovao Agustína de Iturbidea za cara (krunisan u julu).
- 24. 5. - Ekvadorski rat za nezavisnost: Bitka na Pichinchi osigurava nezavisnost Ekvadora (Kraljevska Audijencija Quito).
- 26. 5. (Duhovi) - Požar u crkvi u norveškom mestu Grue - između 113 i 117 mrtvih.
- 28. 5. (j.k.?) - Iz Egipta stigla flota Hasan-paše - pali sela na Kritu.
- 6. 6. - Slučajno upucan Kanađanin Alexis St. Martin - zahvaljujući nastaloj fistuli, američki lekar William Beaumont će ispitivati proces varenja.
- 14. 6. - Charles Babbage predložio diferencijalnu mašinu.
- 18/19. 6. - Konstantinos Kanaris uništio admiralski brod Kara Ali-paše kod Hiosa.
- 24. 6. - Formirana prva beogradska opština (obščestvo).
Jul/Srpanj – Septembar/Rujan
uredi- 8. 7. - Pesnik Percy Bysshe Shelley se utopio na brodu pored Italije.
- 26. 7. - Guayaquilska konferencija: susret San Martína i Bolívara - izgleda da je oslobađanje ostatka Vicekraljevstva Peru prepušteno Bolivaru, San Martin se ubrzo povlači iz javnog života.
- 9. 8. (28. 7. po j.k.) - Bitka kod Dervenakije: uništena vojska Dramali Mahmut-paše koja je krenula na Peloponez (grčki komandant: Teodoros Kolokotronis).
- 12. 8. - Jak zemljotres u Siriji, velika razaranja u Alepu.
- 15 - 29. 8. - Poseta kralja Georgea IV Škotskoj: ustanovljena tradicija tartana i kilta.
- 7. 9. - Brazilsko Carstvo proglasilo nezavisnost od Portugala, prvi car je Pedro I, sin portugalskog kralja (proglašen u oktobru).
- 20 - 25. 9. - Bitka kod Specesa: osmanska flota ne uspeva probiti redove grčke.
Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac
uredi- 1. 10. - Portugal dobija ustav.
- 20. 10. - Počeo Veronski kongres velikih sila: Rusija, Austrija i Prusija dozvoljavaju buduću francusku intervenciju u Španiji protiv liberala, ne i Engleska.
- 25. 10. - Omar Vrioni i dr. započinju prvu opsadu Misolongija.
- 31. 10. - Meksički car Iturbide raspustio Kongres - dolazi do pobuna u provincijama.
- novembar - Jak zemljotres u Čileu.
- 11. 12. - Grci oslobodili Nafplio na Peloponezu nakon jednogodišnje opsade - postaće sedište Privremene vlade.
- decembar - Plan iz Casa Mate: generali Antonio López de Santa Anna i Guadalupe Victoria se dogovorili da uvedu republiku u Meksiku.
Kroz godinu
uredi
- Dio Kraljevine Ilirije od Save do Rijeke vraćen Banskoj Hrvatskoj.
- Glad u Crnoj Gori[1].
- Šibenski episkop Venedikt Kraljević, ugrožen zbog pristajanja uz uniju, odlazi u Veneciju.
- Knez Miloš se plaši rata s Turcima, vladika Petar I u tom slučaju spreman za diverziju prema Albaniji i Hercegovini[2].
- Jean-François Champollion objavio prvi prevod hijeroglifa (sa Kamena iz Rosette).
- Galilejev "Dijalog o dva glavna sistema sveta" (objavljen 1632) skinut sa Index librorum prohibitorum.
- Nakon Joanisa Kapodistrijasa ruski ministar ino. poslova je Karl Neselrode (čak do 1856).
- Ashleyjeva stotina je prva velika traperska ekspedicija uz Missouri.
- Traité des propriétés projectives des figures Jean-Victor Ponceleta se smatra začetkom moderne projektivne geometrije.
Rođenja
uredi- 2. 1. - Rudolf Clausius, fizičar († 1888)
- 6. 1. - Heinrich Schliemann, arheolog († 1890)
- 4. 2. - Edward Fitzgerald Beale, vojnik i istraživač († 1893)
- 7. 2. - Đorđe Stratimirović (vojskovođa) († 1908)
- 16. 2. - Francis Galton, polimata († 1911)
- 4. 3. - Jules Antoine Lissajous, matematičar († 1880)
- 17. 3. - Muhamed Said-paša, vicekralj Egipta († 1863)
- 26. 3. - Ahmed Dževdet-paša, osmanski državnik, istoričar († 1895)
- 27. 4. - Ulysses S. Grant, vojnik i predsednik SAD († 1885)
- 24. 5. - Šime Ljubić, arheolog, povjesničar († 1896)
- 26. 5. - Edmond de Goncourt, književnik († 1896)
- 10. 6. - John Jacob Astor III, finansijer i filantrop († 1890)
- 17. 7. - Mihailo Barlovac, trgovac i političar († 1891)
- 20. 7. - Gregor Mendel, genetičar († 1884)
- 24. 7. - Dinko Vitezić, narodni preporoditelj († 1904)
- 10. 8. - Patrijarh srpski German (Anđelić) († 1888)
- 12. 9. - Jindřich Fügner, jedan od osnivača Sokola († 1865)
- 4. 10. - Rutherford B. Hayes, predsednik SAD († 1893)
- 6. 12. - Federico Antonio Galvani, dalmatinski političar († 1890)
- 8. 12. - Jakov Ignjatović, srpski književnik († 1889)
- 24. 12. - Charles Hermite, matematičar († 1901)
- 27. 12. - Louis Pasteur, mikrobiolog i hemičar († 1895)
- ? - Georgina Tesla, rođ. Mandić, majka Nikole Tesle († 1892)
- ? - Mithat-paša, osmanski državnik († 1883)
Smrti
uredi- 5. 2. - Ali-paša Janjinski, osmanski moćnik (* 1744)
- 20. 2. - Walking Stewart, putnik i filozof (* 1747)
- 22. 2. - Cincar Marko Kostić, vojvoda i knez (* 1777)
- 20. 4. - Allegra Byron, kćerka lorda Byrona (* 1817)
- 25. 6. - E. T. A. Hoffmann, književnik (* 1776)
- 8. 7. - Percy Bysshe Shelley, pesnik (* 1792)
- 12. 8. - Robert Stewart, Viscount Castlereagh, britanski ministar ino. poslova (* 1769)
- 25. 8. - William Herschel, astronom i kompozitor (* 1738)
- 30. 11. - Huršid-paša, osmanski vojskovođa
- 29. 12. - Petar Duka, austrijski general, mađarski baron (* 1757)
- ? - Leontije, bivši beogradski mitropolit
- ? - Mihailo Radović, vojvoda (* 1759)
- ? - Simon Georg Sina stariji, trgovac i bankar (* 1753)
Reference
uredi- ↑ Sveti Petar Cetinjski, rastko.rs
- ↑ Istorija s. n. 5-1, 186
- Literatura
- Istorija srpskog naroda, Od Prvog ustanka do Berlinskog kongresa 1804-1878, Beograd 1981
- Peta knjiga prvi tom (5-1)