1980. godina bila je vrlo značajna za filmsku umjetnost te je uključivala neke klasike, kao što su Braća Blues, Ima li pilota u avionu?, Čovjek slon, Kralj i ptica, Posljednji metro, Tulum, Bogovi su pali na tjeme, Razjareni bik, Kagemusha, Crni petak za gangstere, Imperij uzvraća udarac, Isijavanje, Caddyshack, Superman II, The Changeling i Loulou.

Komedije Braća Blues u SAD-u i Ko to tamo peva u SFRJ bile su vrlo popularne 1980. Komedije Braća Blues u SAD-u i Ko to tamo peva u SFRJ bile su vrlo popularne 1980.
Komedije Braća Blues u SAD-u i Ko to tamo peva u SFRJ bile su vrlo popularne 1980.
Godine na filmu
1870-e
1880-e
1890-e
1890 • 1891 • 1892 • 1893 • 1894
1895 • 1896 • 1897 • 1898 • 1899
1900-e
1900 • 1901 • 1902 • 1903 • 1904
1905 • 1906 • 1907 • 1908 • 1909
1910-e
1910 • 1911 • 1912 • 1913 • 1914
1915 • 1916 • 1917 • 1918 • 1919
1920-e
1920 • 1921 • 1922 • 1923 • 1924
1925 • 1926 • 1927 • 1928 • 1929
1930-e
1930 • 1931 • 1932 • 1933 • 1934
1935 • 1936 • 1937 • 1938 • 1939
1940-e
1940 • 1941 • 1942 • 1943 • 1944
1945 • 1946 • 1947 • 1948 • 1949
1950-e
1950 • 1951 • 1952 • 1953 • 1954
1955 • 1956 • 1957 • 1958 • 1959
1960-e
1960 • 1961 • 1962 • 1963 • 1964
1965 • 1966 • 1967 • 1968 • 1969
1970-e
1970 • 1971 • 1972 • 1973 • 1974
1975 • 1976 • 1977 • 1978 • 1979
1980-e
1980 • 1981 • 1982 • 1983 • 1984
1985 • 1986 • 1987 • 1988 • 1989
1990-e
1990 • 1991 • 1992 • 1993 • 1994
1995 • 1996 • 1997 • 1998 • 1999
2000-e
2000 • 2001 • 2002 • 2003 • 2004
2005 • 2006 • 2007 • 2008 • 2009
2010-e
2010 • 2011 • 2012 • 2013 • 2014
2015 • 2016 • 2017 • 2018 • 2019

Značajniji anime filmovi bili su Phoenix 2772 i Fumoon. Na području Jugoslavije, značajniji filmovi bili su Ko to tamo peva, Izgubljeni zavičaj, Došlo doba da se ljubav proba i Poseban tretman.

Događaji

uredi
  • 21. maj - Premijera filma Imperij uzvraća udarac, nastavka filma Ratovi Zvijezda, koji je zbog izuzetnog uspjeha svog prethodnika bio dotada najiščekivaniji nastavak u historiji kinematografije; film u kome je George Lucas mjesto režisera povjerio Irvinu Kershneru također doživljava izuzetan uspjeh, ali i brojne pohvale kritike, te se smatra najboljim filmom cijele serije, kao i jednim od rijetkih filmskih nastavaka koji je kvalitetom uspio nadmašiti prethodnika.
  • 23. maj - Premijera filma Isijavanje, horor ostvarenja u režiji Stanleya Kubricka; film, koji se snimao punih godinu dana uz brojne probleme vezane uz duševno zdravlje glumice Shelley Duvall te Kubrickove svađe sa glavnim glumcem Jackom Nicholsonom je, s obzirom na ugledna imena, dočekan sa velikim iščekivanjima te odmah stekao status prvog "epskog" horor filma; iako će podijeliti kritiku i neće imati pretjerano impresivne komercijalne rezultate, sa vremenom će postati jedno od najčešće citiranih žanrovskih ostvarenja.
  • 20. jun - Premijera filma Braća Blues, komedije u režiji Johna Landisa koja postaje prvi cjelovečernji film temeljen na skeču iz popularne TV serije Saturday Night Live; kombinacija popularne muzike i anarhoidnog antiestablishmentskog humora postiže izuzetan uspjeh među publikom, a komičari Dan Aykroyd i John Belushi, koji su tumačili naslovne junake odjevene u crno, postaju velike zvijezde.
  • 10. septembar - U Južnoj Africi premijerno prikazan Bogovi su pali na tjeme, komedija Jamieja Uysa koja se bavi sudarom domorodaca pustinje Kalahari sa modernom zapadnom civilizacijom; film postiže izuzetan uspjeh, a nakon nekoliko godina međunarodne distribucije postaje najgledaniji, najpopularniji i komercijalno najuspješniji film u historiji južnoafričke kinematografije.
  • oktobar - Na filmskom festivalu u Heidelbergu prikazani Trajni praznici, niskobudžetni crno-bijeli film u režiji Jima Jarmuscha, kome je to predstavljao cjelovečernji debi[1]; film među kritičarima postiže uspjeh koji će Jarmuschu omogućiti nastavak karijere i sticanje karijere ikone američkog i svjetskog nezavisnog filma.
  • 23. oktobar - Premijera Ko to tamo peva, crne komedije u režiji Slobodana Šijana koja će brzo steći izuzetnu popularnost u tadašnjoj Jugoslaviji, a nakon mnogo decenija u jednoj od anketa osvojiti status najboljeg srpskog filma svih vremena.
  • 17. decembar - Premijerno prikazan Tulum, francuska tinejdžerska komedija u režiji Claudea Pinoteaua, koja će postati najgledaniji francuski film godine te također postići međunarodni uspjeh, učinivši od glavne glumice, tada 13-godišnje Sophie Marceau, preko noći veliku filmsku zvijezdu.
  • 19. decembar - Premijera Vrata raja, epskog vestern filma u režiji Michaela Cimina; jedan od najambicioznijih filmova u tadašnjem Hollywoodu prima brojne pohvale od strane kritike, ali i potpuni fijasko kod publike, te uz budžet od 44 milijuna $ zarađuje tek 3,5 milijuna $ u američkim kinima,[2] postavši dotada najveći komercijalni neuspjeh u historiji Hollywooda; zbog njega će matični studio United Artists doći do bankrota; hollywoodski establishment za katastrofu krivi Cimina i njegovu "megalomaniju" te režiseri gube kreativnu kontrolu nad viskobodužetnim projektima što označava kraj Novog Hollywooda.
  • 25. decembar - Premijerno prikazan Altered States, science fiction horor film u režiji Kena Russella; ostvarenje, koje izaziva pažnju bizarnim stilom Kena Russella i kontroverzno grotestknim tretmanom ozbiljnih tema iz scenarija Paddyja Chayefskog, kao i za tadašnje standarde kvalitetnim specijalnim efektima; u njemu će glumac William Hurt ostvariti svoju prvu važniju filmsku ulogu.
  • 19. septembar - Premijerno prikazani Obični ljudi, drama koja predstavlja režijski debi uglednog glumca Roberta Redforda; iako će doživjeti komercijalni uspjeh i sljedeće godine osvojiti Oscar za najbolji film, brzo će pasti u zaborav; Redford, usprkos svega, zahvaljujući njemu nastavlja paralelnu glumačku i režijsku karijeru te postaje jednom od najuticajnijih i najuglednijih hollywoodskih ličnosti tokom sljedećih nekoliko decenija.

Rođenja

uredi
datum ime nacionalnost i zanimanje godina smrti
8. januar Rachel Nichols američka glumica i manekenka
17. januar Zooey Deschanel američka glumica
18. januar Jason Segel američki glumac i scenarist
12. februar Christina Ricci američka glumica
5. mart Viktoria Winge norveška glumica
7. mart Laura Prepon američka glumica
18. mart Sophia Myles britanska glumica
29. mart Natalia Avelon njemačka glumica
1. april Bijou Phillips američka glumica
10. april Charlie Hunnam britanski glumac
26. april Jordana Brewster američka glumica
26. april Channing Tatum američki glumac
16. jun Sibel Kekilli njemačka glumica
23. jun Melissa Rauch američka glumica
24. jun Minka Kelly američka glumica
25. jun Jason Schwartzman američki glumac
6. jul Eva Green francuska glumica
7. jul Marika Domińczyk poljsko-američka glumica
10. jul Jessica Simpson američka glumica i pjevačica
18. jul Kristen Bell američka glumica
12. august Dominique Swain američka glumica
26. august Macaulay Culkin američki glumac
26. jul Chris Pine američki glumac
9. septembar Michelle Williams američka glumica
17. oktobar Ben Whishaw britanski glumac
19. oktobar Ben Foster američki glumac
12. novembar Ryan Gosling kanadski glumac
3. decembar Anna Chlumsky američka glumica
19. decembar Jake Gyllenhaal američki glumac
19. decembar Marla Sokoloff američka glumica
28. decembar Vanessa Ferlito američka glumica
30. decembar Eliza Dushku američka glumica

Smrti

uredi
datum ime nacionalnost i zanimanje godina rođenja
23. januar Lil Dagover njemačka glumica 1887
29. januar Jimmy Durante američki glumac i komičar 1893
13. februar David Janssen američki glumac 1931
17. februar Jerry Fielding američki kompozitor 1922
4. april Aleksander Ford poljski režiser 1908
16. april Alf Sjöberg švedski režiser 1903
25. april Mario Bava italijanski režiser 1914
29. april Alfred Hitchcock britanski režiser 1899
2. maj George Pal američki režiser 1908
21. maj Ida Kaminska poljska glumica 1899
18. jun Terence Fisher britanski režiser 1904
24. jul Peter Sellers britanski glumac 1925
25. jul Vladimir Visocki ruski i sovjetski glumac 1938
1. august Strother Martin američki glumac 1919
26. august Tex Avery američki filmski animator 1908
5. septembar Barbara Loden američka glumica 1932
30. septembar Lewis Milestone američki režiser 1895
8. oktobar Hattie Jacques britanska glumica 1922
7. novembar Steve McQueen američki glumac 1930
22. novembar Mae West američka glumica 1893
24. novembar George Raft američki glumac 1901
8. decembar John Lennon britanski pjevač i glumac 1940
31. decembar Raoul Walsh američki režiser 1887

Najkomercijalniji filmovi u američkim kinima

uredi
Najkomercijalniji filmovi u američkim kinima[3]
Rang Naslov Studio Redatelj Zarada
1. Star Wars Episode V: The Empire Strikes Back Lucasfilm/20th Century Fox Irvin Kershner $290,475,067
2. 9 to 5 20th Century Fox Colin Higgins $103,290,500
3. Stir Crazy Columbia Sidney Poitier $101,300,000
4. Airplane! Paramount David Zucker, Jim Abrahams and Jerry Zucker $83,453,539
5. Any Which Way You Can Warner Bros. Buddy Van Horn $70,687,344
6. Private Benjamin Warner Bros. Howard Zieff $69,847,348
7. Coal Miner's Daughter Universal Michael Apted $67,182,787
8. Smokey and the Bandit II Rastar/Universal Hal Needham $66,132,626
9. The Blue Lagoon Columbia Randal Kleiser $58,853,106
10. The Blues Brothers Universal John Landis $57,229,890
11. Ordinary People Paramount Robert Redford $54,766,923
12. Popeye Paramount Robert Altman $49,823,037
13. Urban Cowboy Paramount James Bridges $46,918,287
14. The Shining Warner Bros. Stanley Kubrick $44,017,374
15. Seems Like Old Times Rastar/Columbia Jay Sandrich $43,995,918
16. Cheech & Chong's Next Movie Universal Tommy Chong $41,675,194
17. Caddyshack Orion/Warner Bros. Harold Ramis $39,846,344
18. Friday the 13th Paramount Sean S. Cunningham $39,754,601
19. Brubaker 20th Century Fox Stuart Rosenberg $37,121,708
20. Little Darlings Paramount Ronald F. Maxwell $34,326,249


Nagrade

uredi
Kategorija/Organizacija Zlatni globus
1981.[4]
Oscar
1981.
Nagrade Udruženja njujorških filmskih kritičara
1981.
BAFTA
1981.
Drama Mjuzikl ili komedija
Najbolji film Obični ljudi Rudareva kći Obični ljudi Obični ljudi Čovjek slon
Najbolji redatelj Robert Redford
Obični ljudi
Robert Redford
Obični ljudi
Jonathan Demme
Melvin i Howard
Akira Kurosawa
Kagemusha
Najbolji glumac Robert De Niro
Razjareni bik
Ray Sharkey
The Idolmaker
Robert De Niro
Razjareni bik
Robert De Niro
Razjareni bik
John Hurt
Čovjek slon
Najbolja glumica Mary Tyler Moore
Obični ljudi
Sissy Spacek
Rudareva kći
Sissy Spacek
Rudareva kći
Sissy Spacek
Rudareva kći
Judy Davis
Moja briljantna karijera
Najbolji sporedni glumac Timothy Hutton
Obični ljudi
Timothy Hutton
Obični ljudi
Joe Pesci
Razjareni bik
-
Najbolja sporedna glumica Mary Steenburgen
Melvin i Howard
Mary Steenburgen
Melvin i Howard
Mary Steenburgen
Melvin i Howard
-
Najbolji adaptirani scenarij Deveta konfiguracija
William Peter Blatty
Obični ljudi
Alvin Sargent
- -
Najbolji izvorni scenarij Melvin i Howard
Bo Goldman
Melvin i Howard
Bo Goldman
Dobro došli, gospodine Chance
Jerzy Kosinski
Najbolji strani film Tess Moskva ne vjeruje suzama
Moj ujak iz Amerike -

Zlatna palma, Cannes:

Sav taj Jazz, Bob Fosse, SAD
Kagemusha, Akira Kurosawa, Japan

Zlatna arena, Pula:

Petrijin venac, Srđan Karanović

Izvori

uredi
  1. Vincent Canby. „Permanent Vacation (1980)”. New York Times. 
  2. „Heaven's Gate (1980)”. Box Office Mojo. Pristupljeno 30. listopada 2013. 
  3. „1980 Domestic Grosses”. Box Office Mojo. Pristupljeno 29. listopada 2013. 
  4. „The 38th Annual Golden Globe Awards (1981)”. goldenglobes.org. Pristupljeno 26. listopada 2013. [mrtav link]

Vanjske veze

uredi