Norsk Boksamling

Norsk Boksamling var Anton Aures samling av bøker og skrifter på nynorsk og dialekt, kjøpt av Det Norske Samlaget i 1925 og deponert i Universitetsbiblioteket i Oslo, som supplerte samlinga fram til 1979. I 1999 vart deponiansvaret for samlinga overført frå Universitetsbiblioteket til Nasjonalbiblioteket. Samlinga er i dag eigd og oppbevart av Nasjonalbiblioteket.

Læraren, boksamlaren og bibliografen Anton Aure (1884–1924) tok til å samle bøker og skrifter på nynorsk og dialekt frå han var 16–17 år gamal. Målet hans var å samle alle bøker og skrifter som var komne ut på nynorsk. Han levde sparsamt heile livet, og dei pengane han kunne spare, gjekk til boksamlinga.

I 1923 hadde Aure rundt 6000 bøker og småskrifter på nynorsk og dialekt, meir enn noko offentleg bibliotek. Universitetsbiblioteket i Oslo mangla om lag 700 av bøkene og skriftene i sine samlingar. Samlinga omfatta også eit band med autografar, store bibliografiske førearbeid ordna i kartotek og ei brevsamling med 2000 brev.

Samlinga av desse bøkene og skriftene låg til grunn for Aures Nynorsk boklista, som kom med to band i 1916 og 1921. Eit tredje band vart fullført av Olav Dalgard i 1926 og eit fjerde band ved Arne Gallis i 1942.

Då Aure døydde, kjøpte Det Norske Samlaget samlinga for 8000 kroner i 1925. Ho vart deponert i Universitetsbiblioteket i Oslo og fekk namnet «Norsk Boksamling, grunnlagd av Anton Aure». Stortinget løyvde 5000 kroner til oppstilling, innbinding og vedlikehald, og Universitetsbiblioteket supplerte samlinga fram til 1979.

Den første styraren av Norsk Boksamling var stud.philol. Olav Dalgard. Stud.philol. Sigmund Skard tok over i 1927, og hausten 1938 vart bibliotekassistent Arne Gallis styrar. Stud.mag.art., seinare fakultetsbibliotekar Kaare Haukaas vart tilsett som styrar i 1944 og stod seinare for arbeidet med samlinga.

I 2001 vart samlinga splitta og delar av Norsk Boksamling, gjerne kalla Anton Aure-samlinga II, deponert i Ivar Aasen-tunet av Det Norske Samlaget. Denne delen av samlinga omfattar om lag 5000 band med bøker og skrifter utgitt etter 1935, og 2200 årgangar av 147 ulike aviser, blad og tidsskrift frå perioden 1877–1972. I 2020 overførte Det Norske Samlaget eigarskapet av samlinga til Nasjonalbiblioteket, der både den eldre og nyare delen av samlinga no er plassert.