İçeriğe atla

Bitkisel hormonlar

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Oksin eksikliğinin büyüme üzerinde olumsuz etkileri vardır. (sağda)

Bitkisel hormonlar (ya da fotohormonlar), bitkilerin büyümesini ve gelişmesini sağlayan hormonlardır.

Sınıflandırılması

[değiştir | kaynağı değiştir]

Çok sayıda bitkisel hormon vardır. Bunlar benzer özellikleri ve etkileri dikkate alınarak beş ana grupta incelenir.

Absisik asit (ABA), uyku halinin (dormansi) devamlılığını sağlayarak tohumların çimlenmesini engeller. Böylece toprağa düşen tohumların uygun zamanda çimlenmesini düzenler. Kurak ortamlarda çimlenmeyi önler. Aşırı kurak ortamlarda bitkinin stomalarını kapatarak yapraklardan su kaybını engeller. Böylece bitkinin kurak ortama uyumunu arttırır.

Oksinler, bitkinin boyca uzayıp farklılaşmasında, yönelim olaylarında, yaprakların dökülmesinde ve meyvelerin olgunlaşmasında etkilidir. Tepe tomurcuğunda ve uç meristemlerde (apikal) üretilir. Işığa yönelme (fototropizma) bu hormon etkisiyle gerçekleşir.

Tohumların gelişimi sırasında oksinle birlikte çalışarak kök ve gövde oluşumunu düzenler. Ayrıca kloroplast oluşmasını sağlayarak yaprakların sararmasını ve yaşlanmayı önler.

  • Hücre bölünmesini uyarır.
  • Bitkide büyümeyi sağlar.
  • Tomurcuklardan filiz ve yaprak oluşumunu uyarır.

Olgunlaşmakta olan meyvelerin dokularında, kök nodüllerinde, yaşlanan yapraklarda ve çiçeklerde bulunan bitkisel hormondur. Gaz halinde bulunan tek hormondur.

  • Meyve olgunlaşmasını ve tatlanmasını sağlar.
  • Nişastanın şekere dönüşmesini sağlar.
  • Yaprak sararması ve dökülmesini etkiler.
  • Tohum çimlenmesi ve tomurcuklanmada etkilidir.
  • Salgılandığı bölgede etkilidir.
  •  Gövdenin hızlı ve asimetrik uzamasını sağlar.
  •  Tohum çimlenmesini uyarır.
  •  Çiçeklenmeyi ve erken çiçek açmayı uyarır.
  •  Meyve büyümesini sağlar.
  •  Tohumda depo nişastanın kullanılabilir glikoza dönüşümünü uyarır.
  • Yaprak dökümünü engeller.