Янгиликлар. Ўзбекистон: Тошкентда ўтадиган бокс бўйича жаҳон чемпионати халқаро жанжал марказида. Вазият нақадар жиддий? O‘zbekiston Dunyo Yangiliklar

Тошкент илк бор мезбонлик қилажак ҳаваскор бокс бўйича жаҳон чемпионатида иштирок этишдан бош тортаётган давлатлар сони ортиб бормоқда. Бунга Украинадаги уруш сабаб.

АҚШ ортидан Канада, Ирландия ва Чехия ҳам 1-14 май кунлари Тошкентдаги Humo Arena'да бўлиб ўтадиган бокс бўйича эркаклар ўртасидаги жаҳон чемпионатини бойкот қилганини маълум этган.

Буюк Британия эса бу борада маълум вақт ичида якуний қарорга келишини билдирган.

Шунингдек, мазкур давлатлар март ойида Ҳиндистонда ўтувчи бокс бўйича аёллар ўртасидаги жаҳон чемпионатида ҳам иштирок этмасликка қарор қилган.

Халқаро бокс ассоциацияси (IBA)нинг россиялик ва беларуслик спортчиларга ўз давлати байроғи ҳамда мадҳияси остида рингга тушишига рухсат бергани бунга сабаб этиб кўрсатилмоқда.

Алоқадор мавзулар:

"Тарихдаги энг зўр чемпионат…"

Ўтган йилнинг ноябрь ойида IBA президенти, россиялик Умар Кремлёв 2023 йилги бокс бўйича эркаклар ўртасидаги жаҳон чемпионати Тошкент ўтказилишини эълон қилган.

У мазкур чемпионат "тарихдаги энг зўрларидан бири" бўлишига ишонч билдирган.

"Тошкентда янги чемпионларни кўришни сабрсизлик билан кутмоқдаман", деган у ноябрда ўтган матбуот анжуманида.

Бироқ, эндиликда, Тошкент чемпионати халқаро жанжал марказига тушиб қолиш хавфи юзага келмоқда.

8 февраль куни АҚШ Бокс федерацияси (USA Boxing) Деҳли ва Тошкентда ўтувчи жаҳон чемпионатларини бойкот қилаётганини маълум қилган.

Расмий баёнотда IBA Халқаро олимпия қўмитаси томонидан Россия ва Беларус спортчиларига нисбатан жорий этилган санкцияларни ҳурмат қилмаётгани, шунингдек, ассоциация адолатли ўйин, муносиб бошқарув ва молиявий шаффофлик тавсияларига амал қилмаётгани бу қарор олинишига сабаб этиб келтирилган.

Бундан ташқари АҚШ россиялик бизнесман раҳбарлик қилаётган ассоциация молиявий жиҳатдан Россия ҳукуматига тегишли "Газпром компаниясига қарам бўлиб қолаётгани"ни ҳам танқидга тутган.

"Спорт сиёсий жиҳатдан бетараф бўлиши назарда тутилган бўлсада, кўплаб боксчилар, мураббийлар ва Украина бокс ҳамжамиятининг бошқа вакиллари Россия тажовузи оқибатида ҳаётдан кўз юмди… Украинанинг спорт инфратузилмаси, жумладан, бир қатор бокс заллари Россия босқини ортидан вайрон бўлди", дейилади USA Boxing баёнотида.

АҚШ ортидан Канада, Ирландия ва Чехия миллий бокс федерациялари ҳам ҳар иккала жаҳон чемпионатида иштирок этмаслигини эълон қилган.

Мазкур давлатларнинг Россия ва Беларус спортчилари иштироки борасидаги хавотирини такрорлаган Буюк Британия Бокс федерацияси (GB Boxing) Деҳлида ўтадиган чемпионатни бойкот қилаётганини билдирган.

Буюк Британия ўз боксчиларининг Тошкент чемпионатидаги иштироки бўйича якуний қарорни тадбирга бироз вақт қолганда олишини қўшимча қилган.

"GB Boxing Россиянинг Украинага босқинини қоралайди ва Украина халқи, боксчилари, мураббийлари ҳамда расмийлари билан бирдамдир", дейилади 14 февраль кунги расмий баёнотда.

Миллий матбуот билан суҳбатлашган Чехия Бокс ассоциацияси президенти Марек Симак Тошкент ва Деҳлида бўладиган тадбирлар Россия пропагандаси учун платформа ролини ўташидан хавотир билдирган.

"Ассоциация собиқ раҳбарият даврида ҳам Украинани дастаклашини билдириб келган. Бойкот қарори узоқ муддатли позиция. Сабаби IBA раҳбари Умар Кремльёв Владимир Путин билан жуда яқин алоқададир. У ерда ҳамма нарса Газпром тўлаётган пул билан ҳал этилади. Умуман олганда, улар бу чемпионатни Олимпия ўйинларидан кўра муҳимроқ тадбир ўлароқ кўрилишига уринмоқдалар", деган у маҳаллий Sport.cz нашри билан суҳбатда.

Ўтган йилнинг октябрь ойида IBA ўз спорт тадбирларида Россия ва Беларус боксчиларининг ўз давлати номидан иштирок этишига рухсат бериши ортидан Швеция ва Финляндия келажакда ассоциациянинг ўтказадиган чемпионатларни бойкот қилишини таъкидлаган эди.

"Ҳаққингиз йўқ"

IBA бойкотлар кўлами кенгайиб бориши манзарасида бундай баёнотлар "қабул қилиб бўлмас туҳматдан иборат ярим ҳақиқатлар"га асослангани ва улар халқаро ташкилотнинг обрўсига путур етказишини таъкидлаган.

"IBA жаҳон чемпионатида қатнашиш истагида бўлган ҳар бир спортчини қўллаб-қувватлайди, уларнинг жаҳон чемпиони бўлиш орзуси ушалишига йўл очади", дейилад�� расмий баёнотда.

Шунингдек, IBA ҳомийлик бўйича Газпром билан тузилган битим муддати ўтган йилнинг 31 декабрь куни тугагани, аммо Россия энергетика гиганти билан ҳамкорлик қилишга "бирор қонуний тўсиқ йўқ"лигини тилга олган.

Шунингдек, расмий баёнотда IBA спортчилар ўз давлатлари юритаётган сиёсат учун жавобгар эмас, деб ҳисоблашини алоҳида урғулаган.

Февраль бошида Марокашда ўтган мусобақалар якуни арафасида матбуот анжумани ўтказган IBA президенти Умар Кремльёв сиёсатчилар спортчиларни "жаҳон чемпиони бўлиш орзусидан маҳрум этишга ҳаққи йўқлиги" тўғрисида гапирган эди.

"Боксчилар бор умрини спортга бахшида эди, раҳбарлар ва сиёсатчилар эса келади, кетади… Биз мусобақаларимизда ҳар бир мамлакатга ўз байроғи ва мадҳияси остида иштирок этиш имконини бериш йўлида курашамиз. Спортчилар тақдирини ҳал этаётган раҳбарлар ва сиёсатчиларга спортда ўрин йўқ", деган Кремлёв матбуот анжуманида.

Халқаро низонинг жиддийлашаётганига қарамай, IBA чемпионатларни ўтказиш борасидаги режаларини ўзгартирмаслигини билдирган ҳамда боксчиларни бойкотларга эътибор бермасликка чақирган, шу билан бирга, тадбирларда иштирок этиш ниятини билдирган спортчиларни молиявий дастаклашини ҳам қўшимча қилган.

Сиёсат ва спорт

IBA ташкил этадиган жаҳон чемпионатлари ҳаваскор боксчилар учун Олимпия ўйинларидан ташқаридаги энг йирик мусобақалар ҳисобланади.

Украинага босқин ортидан Халқаро олимпия қўмитаси Россия ва Беларусга қарши санкциялар жорий этган.

Санкцияларга кўра, мазкур давлатларнинг байроғи, мадҳияси, уларни тамсил этувчи ранглар ва рамзлар бирор спорт тадбирида мавжуд бўлмаслиги лозим.

Шунингдек, Россия ва Беларус паспортига эга спортчилар Олимпия ўйинларида иштирок этолмайди.

2 февраль куни Халқаро олимпия қўмитаси мазкур икки давлатга қарши эълон қилинган санкциялар муҳокама этилмаслиги ҳамда рус ва беларус спортчиларининг Париж-2024 Олимпиадасидаги иштироки бўйича қарор ҳали олинмаганини эслатган.

Санкцияларга қарамай, 2020 йил декабридан буён IBA'ни бошқариб келаётган россиялик бизнесмен Умар Кремльёв ўтган йилнинг кузида "россиялик боксчиларнинг ўз байроғи остида рингга тушиш вақти келган"ини таъкидлаган ва бу қарор жиддий танқидларга учраган.

Айрим кузатувчилар Россия ҳукумати Кремльёв орқали IBA'ни ўз измига бўйсинтиришга ҳаракат қилаётганини таъкидлаган.

Халқаро олимпия қўмитаси АҚШ томонидан "жиноят оламига алоқадор" кўрилган ўзбекистонлик Ғофур Раҳимовнинг 2017 йилда IBA (собиқ AIBA)га президент этиб сайланишини ҳам хавотир билан қабул қилган эди.

Ўзбекистон, ҳозирча, Тошкентда ўтадиган йирик халқаро спорт тадбири бойкотга учраётганига реакция билдиргани кўзга ташланмаган.

Би-би-си бу борада муносабат билдиришни сўраб, Ўзбекистон Бокс федерацияси билан боғланди.

Федерация матбуот хизмати тез орада баёнот берилишини билдирди.

Telegram каналимиз: https://t.me/bbcuzbek

BBC.COM/UZBEK билан Telegram орқали +44 7858860002 номери билан боғланинг.