Przejdź do zawartości

Powiat Frankenstein

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Frankenstein
Landkreis Frankenstein
powiat
Herb
Herb
Państwo

 Królestwo Prus

Prowincja

Śląsk

Siedziba

Frankenstein

Zarządzający

Otto Ulrich Bährens

Powierzchnia

801,75 km²

Populacja (1939)
• liczba ludności


75 056

• gęstość

93,6 os./km²

Szczegółowy podział administracyjny
Liczba miast

5

Liczba gmin

98

Położenie na mapie
Położenie na mapie

Powiat Frankenstein (niem. Landkreis Frankenstein, pol. powiat ząbkowicki) – prusko-niemiecka jednostka podziału administracyjnego, istniejąca w latach 1816–1945, wchodząca w skład prowincji śląskiej (do 1919 r.), a następnie prowincji dolnośląskiej.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Landkreis Frankenstein i Landkreis Münsterberg powstały na terenie średniowiecznego księstwa ziębickiego. Zostały one założone za panowania Fryderyka II Wielkiego, który dokonał reorganizacji administracji.

W latach 1815–1816 wprowadzono w Prusach jednostkę administracyjną rejencję jako pośredni szczebel administracji pomiędzy prowincją a powiatem[1]. Powiaty Frankenstein i Münsterberg należały do pruskiej prowincji śląskiej i do nowo utworzonej rejencji w Dzierżoniowie[2]. Siedzibami starostów, urzędów powiatowych i sejmików powiatowych były odpowiednio: Ząbkowice Śląskie i Ziębice.

Taki podział pozostał praktycznie aż do lat 30. XX w., chociaż kilkakrotnie dokonywano korekty granic obu powiatów. Ostatnia za czasów niemieckich reforma administracyjna miała miejsce w 1932 r. i była związana z działaniami oszczędnościowymi rządu. Rozporządzeniem z dnia 1 sierpnia 1932 r. po niemal 200 latach zlikwidowano powiat ziębicki. Ziębice wraz z okolicami zostały włączone do powiatu ząbkowickiego, a jego północna i wschodnia część do powiatu grodkowskiego i powiatu strzelińskiego.

1 listopada 1932 r. zaczął funkcjonować na tym obszarze tzw. Wielki Powiat Ząbkowicki.

Powiat ząbkowicki został zajęty w maju 1945 r. przez oddziały radzieckiej 59 Armii. Kilkanaście dni później 21 maja 1945 r. zaczęła działać polska administracja, a w grudniu tego samego roku powołano urząd starostwa powiatowego. Tym samym swoją działalność na tym terenie rozpoczął polski powiat ząbkowicki, który pokrywał się pod względem obszaru z przedwojennym Landkreis Frankenstein.

Landraci[3]

[edytuj | edytuj kod]
  • 1871–1901 Valerian Held
  • 1902–1911 Karl Freiherr Schirndinger von Schirnding
  • 1912–1918 Friedrich Wilhelm von Hohenzollern, książę pruski
  • 1919–1932 Adolf Freiherr von Thielemann
  • 1933–1933 dr Georg Pietsch
  • 1933–1934 dr Georg Horstmann[4]
  • 1934–1944 dr Hermann Ercklentz
  • 1944–1945 Otto Ulrich Bährens

Ludność (1885–1939)

[edytuj | edytuj kod]
  • 1885 r. – 50.193
  • 1890 r. – 48.586, z czego ewangelicy: 8.894, katolicy: 39.492, wyznanie mojżeszowe: 142
  • 1900 r. – 45.632, z czego ewangelicy: 9.337, katolicy: 36.185
  • 1910 r. – 45.312, z czego ewangelicy: 9.289, katolicy: 35.896
  • 1925 r. – 47.304, z czego ewangelicy: 10.700, katolicy: 36.442, wyznanie mojżeszowe: 55, inni chrześcijanie: 55
  • 1933 r. – 76.610, z czego ewangelicy: 18.127, katolicy: 58.131, wyznanie mojżeszowe: 74, inni chrześcijanie: 23
  • 1939 r. – 75.056, z czego ewangelicy: 17.915, katolicy: 56.480, wyznanie mojżeszowe: 30, inni chrześcijanie: 10

Podział administracyjny

[edytuj | edytuj kod]

1 stycznia 1945 powiat dzielił się na:

  • 5 miast
  • 98 gmin

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • R. Kamionka, Die Reorganisation der Kreiseinteilung Schlesiens in der Stein-Hardenbergschen Reformperiode, Breslau 1934.
  • D. Stüttgen, H. Neubach, W. Hubatsch, Schlesien, [w:] W. Hubatsch, Grundriß zur deutschen Verwaltungsgeschichte 1815–1945. Preussen, Marburg/Lahn 1976.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. A. i A. Galasowie, Dzieje Śląska w datach, wyd. Rzeka, Wrocław 2001, s. 179.
  2. Ibidem, s. 180.
  3. Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Frankenstein. [dostęp 2017-11-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-14)].
  4. starosta komisaryczny