Przejdź do zawartości

Powiat Neustadt O.S.

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Powiat Neustadt O.S.
Landkreis Neustadt O.S.
powiat ziemski
1818–1945
Ilustracja
Pałac w Prężynce
Pieczęć
Pieczęć
Państwo

 Prusy

Prowincja

Górny Śląsk

Rejencja

opolska

Siedziba

Prudnik

Data powstania

1818

Data likwidacji

1945

Zarządzający

Felix Scholz (ostatni)

Populacja (1939)
• liczba ludności


95 815

Szczegółowy podział administracyjny
Plan powiatu Neustadt O.S.
Liczba miast

3

Liczba gmin

91

Liczba obszarów dworskich

1

Położenie na mapie prowincji Górny Śląsk
Położenie na mapie
50°19′11″N 17°34′45″E/50,319722 17,579167

Powiat Neustadt O.S. (niem. Landkreis Neustadt O.S.) – dawna pruska, a później niemiecka jednostka terytorialna średniego szczebla (odpowiednik powiatu ziemskiego) z siedzibą w Prudniku. Powstała w 1743 roku i wchodziła w skład rejencji opolskiej. Istniała do końca II wojny światowej.

Struktura

[edytuj | edytuj kod]

1 stycznia 1945 roku w skład powiatu wchodziły[1]:

Współczesny powiat prudnicki nie pokrywa się z granicami przedwojennego[2].

Liczba mieszkańców

[edytuj | edytuj kod]
  • 1795 – 52 110[3]
  • 1819 – 44 852[4]
  • 1846 – 73 421[5]
  • 1871 – 86 315[6]
  • 1885 – 95 456[7]
  • 1900 – 98 324[8]
  • 1910 – 97 537[8]
  • 1925 – 95 370[9]
  • 1939 – 95 815[9]

W połowie XIX wieku większość mieszkańców powiatu stanowiła ludność polskojęzyczna. Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku odnotowuje dane statystyczne z roku 1861: „(...)vom Jahre 1861 hat der Kreis Neustadt O/S 80,101 Einwohner, worunter 6304 evangelische, 73,073 katolische, 723 judische und 1 Dissident, von denen sich 47,764 der polnischen, 32,316 der deutschen, 15 der mahrischen und 6 bohmischen Sprache bedeinen”, czyli w tłumaczeniu na język polski „w 1861 roku powiat Neustadt O/S zawierał 80,101 mieszkańców z czego 6304 było wyznania ewangelickiego, 73,073 katolickiego, 723 żydowskiego oraz 1 dysydent, z których 47,764 było polskojęcznymi, 32,316 niemieckojęzycznymi, 15 mowy morawskiej i 6 czeskiej[10].

Wybory i plebiscyty

[edytuj | edytuj kod]

W plebiscycie z 21.03.1921 na pytanie dotyczące przynależności Górnego Śląska do Niemiec lub też przyłączenia do Polski, w powiecie Neustadt O.S. jedynie mieszkańcy wschodnich jego terenów byli uprawnieni do wzięcia udziału w plebiscycie[11] (do linii Pogórze, Brzeźnica, Ligota Bialska, Solec, Olbrachcice, Słoków i Olszynka).

Wynik: z 37 609 osób uprawnionych do głosowania, 33 159 (88,1%) opowiedziało się za przynależnością Górnego Śląska do Niemiec, a 4450 osób (11,9%) za przyłączeniem do Polski.

W plebiscycie z 3.09.1922 na pytanie: czy Górny Śląsk ma stać się odrębnym krajem związkowym w strukturach administracyjnych Niemiec czy pozostać prowincją kraju związkowego Prusy, w powiecie prudnickim przy frekwencji 88,3%, 45 091 głosujących (97,5%) opowiedziało się przeciwko odrębnemu krajowi związkowemu Górny Śląsk, a 1146 (2,5%) opowiedziało się za utworzeniem osobnego kraju związkowego.

W czasie ostatnich demokratycznych wyborów Republiki Weimarskiej w 1933 roku na NSDAP oddano 40,40% głosów, za partią Niemiecką Partią Centrum 40,25%, za KPD 7,44%, za DNVP 6,77%, a za SPD 4,99%, natomiast pozostałe zgłoszone partie wybrało kilkaset-kilkudziesięciu wyborców lub nikt nie oddał na nie głosu[1].

Landraci

[edytuj | edytuj kod]
  • 1818–1819: Josef von Gruttschreiber
  • 1819–1830: Ernst von Dungern
  • 1830–1842: Hans von Seherr-Thoß
  • 1842–1843: Oswald Sack
  • 1843–1849: Carl von Wittenburg
  • 1849–1872: Adolph Ferdinand Berlin
  • 1872–1886: Rudolf von Wittenburg
  • 1887–1892: Franz Hubert von Tiele-Winckler
  • 1892–1907: Stephan von Sydow
  • 1907–1920: Hermann von Choltitz
  • 1920–1922: Bernhard Danckelmann
  • 1922–1933: Robert Pachur
  • 1933–1937: Günther Schwantes
  • 1937–1943: Conrad Listemann
  • 1943–1945: Felix Scholz (w zastępstwie)

Sąsiednie powiaty

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Powiat prudnicki – HKKNOS, „HKKNOS” [dostęp 2018-04-20] (pol.).
  2. Andrzej Dereń, Historia Powiatu Prudnickiego – Starostwo Powiatowe w Prudniku [online], www.powiatprudnicki.pl [dostęp 2018-06-24] [zarchiwizowane z adresu 2020-11-16] (pol.).
  3. Johann Georg Heinrich Hassel, Statistischer Umriss der sämtlichen europäischen Staaten in Hinsicht ihrer Grösse, Bevölkerung, Kulturverhältnisse, Handlung, Finanz- und Militärverfassung und ihrer aussereuropäischen Besitzungen: ¬Die statistische Ansicht und Specialstatistik von Mitteleuropa. 1, Vieweg, 1805 [dostęp 2020-04-18] (niem.).
  4. Beiträge zur Statistik des preußischen Staats, Duncker & Humblot, 1821 [dostęp 2020-04-18] (niem.).
  5. Prussia (Kingdom) Königliches Statistisches Bureau, Mittheilungen des Statistischen Bureau’s in Berlin, 1849 [dostęp 2020-04-18] (niem.).
  6. Die Gemeinden und Gutsbezirke des Preussischen Staates und ihre Bevölkerung (1874) – Bayerische Staatsbibliothek [online], opacplus.bsb-muenchen.de [dostęp 2020-04-18].
  7. Gemeindelexikon für die Provinz Schlesien. Auf Grund der Materialien der Volkszählung vom 1. Dezember 1885 und anderer amtlicher Quellen, Königlichen Statistischen Bureau, 1887 [dostęp 2020-04-18] (niem.).
  8. a b Willkommen bei Gemeindeverzeichnis.de [online], www.gemeindeverzeichnis.de [dostęp 2020-04-18].
  9. a b Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Neustadt [online], treemagic.org [dostęp 2020-04-18].
  10. Felix Triest, Topographisches Handbuch von Oberschlesien., Breslau: Wilh. Gottl. Korn, 1864–1865, s. 1107, OCLC 315739117 (niem.), Erste Hälfte, Zweite Hälfte.
  11. Mija 95 lat od plebiscytu na Górnym Śląsku, „www.gosc.pl”, 20 marca 2016 [dostęp 2018-06-24].