Янгиликлар: Ўзбекистон яна бир ўрнакни Россиядан олаяптими? Кичик бизнес камайгани яхшими? O'zbekiston Dunyo Yangiliklar

Ўзбекистонлик иқтисодий таҳлилчи Отабек Бакиров мамлакат иқтисодиётида кичик бизнес у��уши камайиб бораётганига эътибор қаратди. Қуйида блогер мақоласининг тўлиқ матни берилмоқда.

Ўрта синф керак эмас: Ўзбекистонда кичик бизнеснинг деградацияси давом этмоқда

Алоқадор мавзулар:

2023 йил 1 апрель ҳолатига ўтган йилнинг шу даври билан солиштирганда кичик бизнес субъектларининг сони 58,2 мингтага ёки 12,3%га камайган.Энг катта камайиш Ўзбекистон қонунлари амал қилмайдиган Андижон вилоятида рўй берган. Қонунчиликдан холи зонага айланган ҳудудда кичик бизнес субъектлари сони 25,7%га қисқарган. Бошқача айтганда, камида ҳар тўртта бизнесдан биттаси ёпилган. Сиз айтишингиз мумкин, кичик бизнеснинг характери ва иш услуби шунақа: ёпилади ва очилади. Лекин янгитдан очилаётган бизнес субъектлари сони ҳам камайишни бошлаган. Январь- март ойларида 23,2 мингта янги бизнес пайдо бўлган, лекин бу кўрсаткич ўтган йилнинг шу даврига нисбатан 3,1%га камроқ.

Ёпилган бизнеснинг нетто кўрсаткичи ойдинлаштирилмаган бўлса-да, бу рақамда 100 мингдан зиёд ва шу сабабли янги даврда ва умуман биринчи марта кичик бизнес субъектлари умумий сонини камайиши қайд этилган.Кичик бизнес нафақат сонда, мундарижа ва вазнда ҳам ўз ўрнини йўқотиб бормоқда. Кичик бизнеснинг ЯИМдаги улуши пасайишда давом этиб 43,7%гача тушган. Эслатиб ўтамиз, 2016 йил якунлари бўйича кичик бизнеснинг ЯИМдаги улуши 56,9%ни ташкил этган.Буларнинг ҳаммаси тасодифан ва тўсатдан рўй бераётгани йўқ. Ўзбек чиновниклари билан чатишиб кетган олигархия ва йирик бизнес учун мисли кўрилмаган имтиёзлар фонида кичик бизнесга солиқ юки фақат ортиб бормоқда. Рақобат муҳити бузилган. Антимонополия қоидалари ��шлаётган йўқ. Репрессив назорат аппаратининг бутун ресурслари ва эътибори кичик бизнесга қаратилган. Қатор сегментларда бозорга кириш имконсиз ёки ишлаб бўлмас даражага етказилган.Назаримда ва шахсий фикримча, бу муҳитнинг шаклланиши мақсадли равишда амалга оширилмоқда. Чунки ўзининг мустақил овози, эркинлик талаби, ҳар доим қонунчиликка аппеляция қиладиган ва доим ноқулай саволларни кун тартибига олиб чиқадиган ўрта синф кимга керак? Ўрта синфни айнан кичик бизнес яратиши инобатга олинса, ҳаммаси тушунарли бўлади.

Чўнтакка яқин йирик бизнесга рағбат ва кичик бизнеснинг парокандачилиги трендлари менга 2010 йилдан кейинги Россияни эслатади. Мустақил овоз яратадиган, креатив ғоялар шаклланадиган, ўта эгилувчан ва мобил иқтисодий сегментни Путин номенклатураси ўзига душман деб била бошлаган ва кейин барча ноқулайлик айнан шу тоифанинг ҳаётини қийинлаштиришга сафарбар этилган эди. Масалан, 2021 йилда Россияда кичик бизнеснинг улуши 20%дан пастга тушиб кетган, уруш бошлангандан кейин статистика эълон қилиниши тўхтатилган, мустақил ҳисобларга кўра ҳозирда кичик бизнеснинг ЯИМдаги улуши 15%га ҳам етмайди ва тез орада синф ўлароқ бутунлай тугатилади.

https://t.me/bbcuzbek

BBC.COM/UZBEK

Telegramda bog'lanish raqami +44 7858860002