Мигрантлар Англия фермаларида қандай ишлашаяпти? - Видео Ўзбекистон, Марказий Осиё ва дунё

Марказий осиёлик ишчилар Буюк Британияга келишмоқда. Улар асосан қишлоқ хўжалиги соҳаларида ишлашмоқда.

Мигрантларнинг иш ва яшаш шароитлари қандай? Уларга қанча маош тўланаяпти?

Би-би-си Ретфорддаги малина ва қулупнайлар етиштиришга ихтисослашган фермада бўлиб, меҳнат муҳожирларининг ҳаёти билан танишди.

Мигрантлар мавсумий ишларга

Қирғизистонликлар биринчи марта мавсумий қишлоқ хўжалиги ишлари учун Буюк Британияга келишмоқда. Улар шу пайтгача бу ерга Россия орқали келишган бўлса, май ойидан бошлаб Қирғизистондан тўғри кела бошлашди.

2022 йил май ойида Қирғизистондан мавсумий ишчиларнинг илк жамоаси келганди.

Уларни Станстед аэропортида Кирғизистоннинг Британиядаги элчиси кутиб олиб, фермаларга кузатган.

Биз борган Ретфорддаги фермаларнинг бирида малина ва қулупнайлар етиштирилади.

Бу ерда мигрантлар эрта тонгдан иш бошлашаркан.

Улардан бири Темирланни терим устида учратдик.

- Шароитлари яхши, ойликлари ҳам яхши. Ишга қараб беришади. Кунига 10 соатдан ишлаяпмиз. Иш соат тонгги 6 да бошланади. Баъзан 5 ярим, баъзан 7 да ҳам иш бошлаймиз. Бошида соатбай ишладик. Қулупнай теришдан бошлагандик, кейин бу ерга - малина теришга келдик.

Ишимиз шу - кўриб турганингиздек. Тинмай ишлаш керак - соатига 5 яшикдан териш керак. Камида. 5 яшикдан кўпроқ терсанг, кўпроқ оласан. 5 яшикдан терсанг одатий маош берилади.

Бу ерларни маоши қизиқ: баъзиси соатига, баъзиси хажмга қараб тўланади. Келишса бўлади, яхши. - Темирлан Бактибеков.

Оила бўлиб келган яхши

Муҳожирдан бу ерда ишлаётган бошқа миллатлар ҳақида ҳам сўрадик.

- Руминлар, болгарлар бор экан, улар анчадан бери ишлашади, 5 йиллардан бери. Непалдан, Индонезиядан келганлар, украинлар бор.

Темирлан оиласи билан келган.

Улар ошхонага бориб келиш учун вақт кеткизмайслик учун шу ерда тушлик қилишади.

- Тушлигимизни шундай, ўзимиз билан олиб келамиз, дейди Темирлан.

Унинг рафиқаси Жазгул иш тартиби ҳақида гапиради.

- 7-8 соатдан ишлаяпмиз. Қулупнай теришдан бошлагандик, кейин бу ерга - малина теришга келдик, - дейди у.

- Оиласи билан келганлар борми?

- Қирғизлардан тўрттамиз, қозоқлар ҳам бор.

- Оила билан келишни яхши томони нимада?

- Биринчидан, кўпроқ пул топиш мумкин. Иккинчидан, бир-бирингизга қараб, қўллаб юраркансиз, - дейди Жазгул

- Ёрдам бериб. Албатта, ёлғиз келгандан кўра, бирга келган яхши, - қўшимча қилди Темирлан.

Ҳар уч соатда ярим соат танаффус

Тушлик тугади. Кунлик меъёрни териш учун тинмай ишлашга тўғри келади. Бу ерда яна бир муҳожирни суҳбатга тортамиз.

- Мен аёлим билан келганман. Бир қизим бор, бобо-бувисига қолдириб келганмиз. Бир ой бу ерга келишга кетган харажатимизни қоплашга ишладик. Энди ўзимизга ишлаяпмиз. Иш доим бирдекмас. Вақти келганда оғир, вақтида енгил, - дейди Достон.

Малина ва қулупнай териш учун ишчиларга қулайлик яратилган. Ҳар бирига мевалар солиш учун махсус идишлар, сават ва аравачалар берилган. Саватлар тўлгач, бир жойга тўпланади.

- Ишлаганда қўлқоп кийиб ишланади. Малина бутасини тиканлари бор, қўлларингизни тилиб юборади. Қўлларингизни мана бундай ичкарига тиқиб, орқадагиларни олганингизда тикан кириб қизартириб юбориши мумкин. - Абдулла Жакип ўғли.

Абдулла Британияга мавсумий ишга илк келиши. У иш қийинмаслигини айтади.

- Териш осон. Уч соатда бир танаффус берилади. Бу ерда брейк дейишади. Ҳар уч соатда ярим соатдан брейк берилади. Аммо шу уч соатда тинмай ишлаш керак: ўтирмайсан, телефонда гаплашмайсан ва бошқа нарсалар қилмайсан. Ҳожатхонага бориш ва сув ичиш мумкин.

Абдулланинг айтишича, иш берувчилар тоза ва сифатли теришни талаб қилишади.

Мен болалигимда бундай ишларни қилиб ўсганим учун менга кийин туюлмайди. Аммо шу иш қийин туюлиб кетиб қолганлар ҳам бўлаяпти. Шунинг учун бу ишларни қилишга тайёрман, қила олишимга кўзим етади, деганлар келинглар.

Бу ерда иш Қирғизистондагига ўхшаш, бироқ шароитлари бошқачароқ, яхшироқ, - дейди Абдулла.

Бир ой харажат учун ишладик, энди ўзимиз учун

Абдулладан бу ерга келиб ишлашга кетган харажатларини сўрадик.

- Визага 40 минг сом (Қирғиз соми - ред) пул кетди. Билетнинг ўзига 28 минг сом кетди. 16500 сомни фунтга айлантириб 150 фунт қилиб олиб келдик. Ойлик чиққунча еб-ичиб туришга етаркан.

- Ишда чарчасангиз керак?

- Тик туриб ишлаймиз. Шунинг учун бироз оёқлар оғриб қолади. Малина терганда қўлни юқори кўтариб терганинг учун елкалар ҳам бироз оғрийди. Аммо қаттиқ чарчамайсан. Мен ўзим ишдан боргач, бир соат, 2-3 соат телефонда жонли эфирларга чиқаман. Ишдан кейин баъзи болалар футбол, теннис ўйнагани, машғулотларга боришади. Заллар бор, улар бари бепул. Ферманинг ўзида бор.

- Бошқа жойлардаям ишлаганмисиз?

- Россияда 2 йил ишлаганман. Биринчи йил қурилишда, кейин курьерлик хизматида ишладим. Россиядан фарқи бу ерда пулга алдашмайди, вақтида беришади. Ойлиги кўпроқ. Келиш қийин, бироз навбат бўлиб келиш қийин бўлади. Аммо мен учун иши Россияга қараганда енгил иш.

Кўпроқ пул топиш истагида

Ойбекнинг Англияга мавсумий ишга келганига бир ярим ой бўлди. У кўпроқ ишлаб кўпроқ пул топиш мақсадида, аммо белгиланган иш тартиби бунга имконият бермаётганидан норози.

- Ишимиз яхши, аммо Қирғизистонда шартнома қилганда биз ўқиганда 8-10 соат ишлайсизлар, дейилганди. Биз бу ерга келгандан кейин ишбай қилиб қўйди. Бу ерда бошқа мамлакатлардан 10-15 йилдан бери келиб ишлаётганлар бор экан. Улар бизга қараганда тез териб кунига 10 қутидан тўплайди. Биз эса, масалан мен ўзим 5 қутидан бошладим, секин-секин кўтарилиб, 43-45 қутига қадар, яхши бўлиб малина кўп бўлса 60 қутигача тераман, - дейди Ойбек.

Ойбек олдин Москвада ишлаган. Англияда топаётган пулини Россияда ҳам ишлаб топа олганини айтади.

- Мен олдин Москвада ишлардим. Бу ерда меҳнат қилиб, югуриб-елиб олаётган пулимни ўша ерда ҳам топардим. Англияда ёмон демоқчи эмасман. Шунчаки олганда қилган шартнома у ердаги билан бу ердаги шартнома бизга тўғри келмай қолди.

2 кишилик хона, бепул спорт заллари

Муҳожирлар билан суҳбатимиз уларнинг турар жойларида давом этди. Мавсумий ишчилар ихчам қилиб қурилган уйларда 2-3 кишидан яшайдилар.

- Бу овқатланадиган жойимиз, ошхонадан таништирувни бошлайди муҳожирлардан бири.

Уйда яшаш учун зарур шароитлар бор. Мигрантлар ўзлари овқат қилиб ейишади.

- Газда пиширамиз. Озиқ-овқат маҳсулотларини ўзимиз олиб келамиз. Совуткич бор, кичиккина. Беш киши яшаймиз бу уйда. Бу ерда эса ётоқхонамиз, ҳар хонада 2 кишидан.

Бу ерда спорт майдончалари ва спорт зали бор. Мигрантлар дам олиш кунлари Британиянинг бошқа шаҳарларини кўриб келишга боришади.

Ишчилар нега 6 ойлик?

Биз мигрантлар ишлаётган фермер хўжалиги иш юритувчисидан уларнинг иш шароитлари ва маошлари ҳақида сўрадик.

- Май ойидан ноябр ойигача иш кўпаяди, аммо январдан декабргача бўладиган ишлар ҳам бор. Аммо виза 6 ойгагина берилади. Шунинг учун январда келган ишчилар майда кетиши керак. Июнда келганлар декабрда кетади.

Уларга соатига минимал 10 фунтдан тўланади, айримлари соатига 12 фунтдан ҳам топса бўлади. Кўрсатилган меъёрдан кўпроқ теришса, кўпроқ пул топишади, - дейди Tasker Partnership фермасининг иш юритувчиси Стивен Таскер.

Британиянинг мавсумий ишларига йилига 80 минг ишчи керак. Бу ерга ишлаш учун кўпроқ Европа мамлакатларидан келишади. Сўнгги йилларда Россия, Украина, Ўзбекистон, Тожикистон, Қозоғистон, Қирғизистон каби собиқ иттифоқ мамлакатларидан ҳам кела бошлашди.

BBCUZBEK.COM билан Telegram орқали +44 7858860002 номери билан боғланинг.

Telegram каналимиз: https://t.me/bbcuzbek